Maandag 31 januari 2005

Departed Ancestors

Zaterdag 29 januari 2005

Peace Festival (R.)
Francis of Sales (C.), b.1567 A.D., d. 28/12/1622

"Voor socioloog Karl Mannheim zou de hedendaagse geestelijke ontreddering geen verrassing zijn geweest. In 1941 kenschetste hij in Diagnosis of our Time het onbehagen in de westerse cultuur als een crisis in waardenoriëntatie. Zonder christelijk te zijn, onderschreef hij het belang van een gemeenschappelijke geloofsovertuiging als maatschappelijk bindmiddel. Sinds de Middeleeuwen had het christendom de ziel van het Avondland gevoed.
De gedachte dat God dood is, veroorzaakte maatschappelijke ontworteling en desoriëntatie. De laatste decennia is dit steeds duidelijker geworden. Lange tijd werd voorspeld dat door een proces van secularisering het belang van religie in de samenlevng zou afnemen. Dit blijkt steeds minder het geval te zijn. Al was het alleen maar omdat veel nieuwe Nederlanders hun religieuze overtuiging trouw blijven.
Grote delen van autochtoon Nederland ontdeden zich van het religieuze keurslijf; het zou gaan om vrijheid en zelfrealisatie. De resultaten zijn weinig opwekkend. Het besef ging verloren dat een individu deel uitmaakt van een groter geheel; iets dat noodzakelijkerwijs het handelen begrenst. Was dat vroeger een hemels baldakijn, nu zijn het hoogstens de wetten van de markt of politiek bepaalde wetten met een beperkte geldigheidsduur."

Deze woorden ontleen ik aan de terugblik op veertig jaar BRES, van de hand van Tony Lith, in het zojuist verschenen 230e nr. van dit tijdschrift, gedateerd februari-maart 2005. Veertig jaar Vrij denken, van het eerste nummer (1965) van wat toen nog Bres-Planète heette met Sir Julian Huxley over Teilhard de Chardin, de mysticus die wetenschap en geloof wilde verzoenen, tot de vraag in Bres 209 ( aug./sept. 200l) van prof.Gilles Quispel:' Is er voor ketters plaats in de Kerk? Gnosis en de toekomst van de christelijke religie.'
In 20 artikelen komen de verschillende aandachtsgebieden van Bres aan bod: Arie Visser met Door de knieën. Zelf moslin worden (Bres 127); ir.Sef Kicken over orthodoxie en alternatief in de wetenschap en de wisselwerking tussen energie en materie (Bres 40 en 47); Hoe de mens leerde schrijven (Rufus Camphausen, 144) en Arnold Toynbee in april 1970 met de uitroep Wat een wereld om in geboren te worden!: 'De verschrikkelijke dwalingen van het Westen.' Fritjof Capra over oude mystiek en moderne fysica en oprichter J.P.Klautz van homo economicus naar homo spiritus, en de wortel van het kwaad - over het mystieke fundament van de nazi's.
In een Tussenbalans kondigt de huidige redactie (Tony Lith en Loan Oei) de verschijning van de volgende edities van Bres in een andere gedaante aan. Daarin aandacht onder meer voor Empathie, een neurologie van het zesde zintuig; een interview met Frank Ankersmit over de Oorsprong van de geschiedenis; Het denken van Huygens en Het heelal voorspeld.
Opmerkelijk in dit nieuwe laatste nummer in de huidige boekgedaante (15 x 19,5 cm) is de bijdrage van Gerben Hellinga, over tien pagina's Mijn laatste gesprek met Dries Langeveld, gehouden kort voor diens dood. Ik wil daar graag morgen verder op in gaan. Bres ligt in kiosk en tijdschrifthandel, 224 pagina's. € 9.50. www.synthese.ws

Simon Vinkenoog.

Vrijdag 28 januari 2005

Zoroaster, s.d. 8th cent. B.C.

The Beat Goes On!Welgemeend en Opgelucht Afscheid; het waarnemerschap was me een genoegen - I'm moving on to further shores! Heel prettig voor de nieuwe Laureaat; Pieter Steinz meldt in de NRC: 'De neerlandicus Van Wissen is blij met zijn uitverkiezing, al was het alleen maar omdat hij volgend jaar met de VUT gaat {als leraar Nederlands op het Aletta Jacobscollege in Hoogezand-Sappemeer} en in het dichterschap des vaderlands een mooie nieuwe baan ziet.' Het is maar hoe je het ziet: 'Zo af en toe een versje in de krant Wanneer er goddank weer niks is gebeurd.'

Het was gisteren overigens eerder een Auschwitz-Birkenaudag dan een Gedichtendag - gefascineerd heb ik 's middags meegekeken naar die besneeuwde samenklontering van mensen, de ene stem na de andere, de hoogwaardigheidsbekleders en de overlevenden, ieder met zijn of haar eigen werkelijkheid; de koningin der Nederlanden, de president van Rusland, de vice-chef van Amerika, Frankrijks Chirac, de Israëlische, de tsjechische president, Simone Veil, de Hongaren, Bulgaren, de Polen, Letten, al die nieuwe Europeanen, waartoe ook de Roma en Sinti behoren. Onmiskenbaar maakten die ceremoniële rituelen indruk, al waaiden de nodige woorden in de sneeuwbuien (not made in Hollywood) weg. Stap voor stap. Kaars voor kaars. Hoge kale bomen in schuldig landschap. Geweten. Hel: smeltkroes van bewustzijn.

In de jaren zestig (met of zonder Hoofdletter) kwam ik door de loop der dingen en de stand van zaken terecht in wat door de pioniers van de psychedelische avantgarde, psychologen, sociale wetenschappers en denkers in Amerika The Politics of Consciousness Expansion genoemd werd. Gedeelde ervaringen, van persoonlijke en trans-persoonlijke aard hadden duidelijk kenbaar gemaakt aan degenen die bereid waren deze weg te gaan, dat zich achter de vatbare en tastbare werkelijkheid een andere zich kenbaar maakte, die de huidige liefdevol omarmde en zijn eigen weg liet gaan, met aan ons de taak er iets van te maken. Mannetje voor mannetje, vrouwtje, kindje: niemand buitengesloten..
Het universum werd ons in de schoot geworpen en wij mochten er mee spelen voor zover wij maar konden en wisten. Uiteraard als piassen en Don Quichotes in een wereld, zo verwikkeld in uiterlijke crises, dat voor enig Verlichtend zelfinzicht nauwelijks plaats was. Kortom, er ontstond los van de consumentensamenleving een al dan niet ecologische of utopische Underground, alternatieve paden en wegen openden zich op alle plekken waar Oost en West elkaar in kunst, religie of wetenschap ontmoetten, een zogeheten New Age-tijdperk kwam langs en verdween weer; crises in de wereld volgden elkaar op, de een na de andere, steeds groter en wereldomspannender, in telkens weer nieuwe generaties - veel variaties tussen babyboomers en jonge bejaarden! Heeft zich ondertussen iets voorgedaan, is er iets ontstaan, dat op een WAY OUT zou kunnen lijken? Inner Space? Heilig Vuur? Even terug naar die vraag, die opvatting over bewustzijnsverandering. Is er nog iets aan het bewustzijn te veranderen, verruimen? Ga maar na, hou je even in en kom terug. Ik citeer uit een tekst van Timothy Leary, The Politics of Consciousness Expansion:
"Wij die het spel van de 'toegepaste mystiek' spelen, eerbiedigen en ondersteunen goede spelverbondenheid. Je zoekt je spel uit. Je leert de regels, rituelen en begrippen. Je speelt eerlijk en oprecht. Je verwart jouw spel niet met dat van anderen. Je dwingt het ritueel van jouw spelen niet aan andermans spelen op. Je wint het spel vandaag met bescheidenheid. Het spel van morgen verlies je met waardigheid. Angst en boosheid doen niet terzake want je ziet je kleine spel in de context van het grote evolutionaire spel dat niemand kan winnen en niemand kan verliezen."
Good gamesmanship. Stekmeester Robbie {TV-0} Vlasman kwam langs; zijn eerste bezoek dit jaar. Telkens leidt hij Edith en mij (haar meer dan ik) verder op de soms zo wonderlijke wegen van dit Net. Nu de nadruk niet meer zo valt op de teksten, die ik in het kader van het waarnemend Dichterschaps des Vaderlands geschreven heb, zijn die even op een andere link overgeplaatst: Interimgedichten 2004-5. Tevens komt er een link The Beat Goes On, waarvoor ik materiaal verzamel, en ik ga wat schudden aan mijn surfboom, die ik Simon's Search for the World Sensorium zou willen noemen, maar dat klinkt me nu even te pompeus in de oren.Onder oog&oor willen wij alles wat te zien en te horen is, mij betreffende, onderbrengen.
In elk geval hoop ik ook ruime aandacht te kunnen besteden aan de denkwereld van professor Oliver Reiser, die mij in boeken als The Integration of Human Knowledge en Cosmic Humanism, meer dan dertig jaar geleden ideeën, gedachtengoed leverde, die voor mij nog steeds van het allergrootste belang zijn, als je de evolutie wil begrijpen en in je eigen leven het eigen lied hoort meezingen.
Hij beschreef bijvoorbeeld Man's Highest Mission:
"Gedwongen door innerlijke noodzaak wordt de mens meedogenloos voorwaarts gedreven in zijn speurtocht. Verkennend tasten naar het alsnog-onbekende is het onontkoombaar lot van de mens. Zijn verlossing ligt in het eeuwigdurend peilen van dit kosmisch drama, en misschien helpt hij zelfs mee de betekenis ervan te vervullen door zijn onvermoeid streven naar de archetypale orde, die rondwaart in zijn herinnering en zijn verwachtingen kleurt.
Het is de hoogste opdracht van de mens in steeds grotere mate de producten van de Soevereine Verbeelding (Supreme Imagination) te begrijpen en ervan te genieten, zoals ze worden geopenbaard in de natuur en de menselijke aard. Dat is de extase, het mysterie en de pijn (agony) van de ontzagwekkende menselijke reis door de grenzeloosheid en majesteit van onze eeuwigdurende kosmos."

Tot spoedig, medereizger! Simon Vinkenoog.

Donderdag 27 januari 2005

John Chrysostom of Constantinople (C.), d. 407 A.D.., b. 347
(Universal Festival Calender, Shrine of Wisdom, GB)

Met acht dichtregels van de Vlaamse dichter Richard Minne (1891-1965) sloot presentator Joost Prinsen De Avond van het Gedicht af; de live-uitzending vanuit Grand Café Panama aan Amsterdam's Oostelijke Handelskade (steeds meer een IJ-Boulevard vormende: watch your future!), die via de NPS-televisie gisteravond, enkele uren geleden, op Nederland 3 van 20u24 tot 21u54 het poëzieminnend publiek bereikte.

"Doe dommer dan ge zijt,
Maar mijd u voor de klippen;
Leef buiten ruimte en tijd
Doch spoed u lijk de kippen.

Werk zonder mate of plan,
Maar spied door alle luiken;
Veracht de burgerman,
Doch ledig zijne kruiken."

Woensdag 26 januari 2005

Johnny de Selfkicker, 12.11.1944 - 26.1.1991

UIT: Bernlef: Tegenliggers, Querido, Amsterdam 200l, pagina 115/6.

"De twee Nederlandse dichters die ik het vaakst herlees zijn Herman Gorter en Lucebert. Hun poëzie heeft voor mij altijd weer die elektrificerende werking, geeft me het gevoel dat alles mogelijk is, de ruimte van het volledige leven nog steeds onder handbereik is en de poëzie bestemd is om de wereld in al zijn gemene luister en met heel zijn kakafonie binnen te halen. De poëzie van Lucebert heeft nog niets van zijn actualiteit verloren, vooral nu er weer zoveel gedichten bij gezellig flakkerende theelichtjes worden geschreven waarin de huismus zijn bescheiden lofzang in de oren van de dove kwartel tsjilpt en de rijmratten zich wentelen in de gedeelde smart van een gedeelde smartlap.
Wat ik bovenal in het werk van die twee dichters bewonder, is hun onvoorwaardelijke zucht naar avontuur, die zoektocht naar het nog nooit zo gebruikte woord, het munten van het nog nooit vertoonde beeld. Er wordt lustig op los gehakt en overal vliegen de spaanders in het rond. Het waren alle twee makers, in de zin dat zij meer geïnteresserd waren in het maken dan in het afmaken. Juist het geïmproviseerde in hun gedichten zorgt voor een levendigheid die in het perfect gecomponeerde en uitgewogen vers zo vaak ontbreekt of voortijdig doodbloedt.
Zij vertrouwden op hun intuïtie, op iets wat een bevriende schilder eens 'onbewuste kennis' noemde, een kennis die aan de bewuste kennis voorafgaat en die de hand voortstuwt, het woord naar voren duwt, een kennis die meer het lichaam dan de geest toebehoort, al zijn die twee in wezen niet te scheiden. Assonantie, alliteratie en metrum gaan aan de betekenissen van de woorden vooraf. In ieder geval is die onbewuste kennis de bron waaruit zowel de poëzie als de muziek voortkomen. In den beginne is niet het woord, maar een soort lichaamstaal: een combinatie van een puls en een toonhoogte die een weg naar buiten zoek, in een eerste dichtregel of muzikale frase."

UIT: Galsan Tschinag: Het land van de toornige wind. Geschiedenis en verhalen van de Toeweense nomaden in Mongolië, Meulenhoff 1997.
"Ik ben de zwanenzang van een verdwijnend volk."

"Ach, ik ben nog iets vergeten, iets wat ik je allang had moeten zeggen. Weet je, ik ben iemand die altijd kijkt naar de ogen van de mensen. Ogen worden nooit oud, ze veranderen niet. Bij mooie mensen blijven de ogen mooi, ook op hoge leeftijd. Waarschijnlijk zijn de ogen de zetel van de ziel. De meeste mensenogen zijn helder. Je hebt ook nietszeggende, troebele, ondoorzichtige ogen. Als ik dat zie, neem ik me in acht. We zien mensen eerst in de verte, zien hun gestalte. Als ze dichterbij komen, kijken we naar hun gezicht en dan pas naar hun ogen. Er zijn mensen bij wie ik in hun gezicht, in hun ogen, blijf hangen. Ik blijf er en het zijn twee deuren die naar buiten openstaan. Door die deuren kan ik bij de ander naar binnen gaan. En dat was ook bij jou zo toen ik je voor het eerst zag. Die deuren stonden wijdopen, uitnodigend. Ik ben er binnengegaan, bij je naar binnen gevallen. Zo. En nu ga ik er niet meer weg. En daarom weet ik: voor jou zal ik verder vertellen, morgen al, of over honderd jaar."

Tot vanavond, op je beeldbuis. Nederland 3, 20u20 - 22u.De avond van het gedicht
Dichterlijke vrijheidsgroeten, Simon Vinkenoog.

Dinsdag 25 januari 2005

Conversion of Saul of Tarsus
Henry Suso (C.), mystic, d. 1365 A.D., b. 21/3/1300

Bedrijfsleider Mohammed Legdaïh van het Grand Café Kandinsky in Tanger, heeft een vraag te stellen over Nederland aan NRC's correspondent Steven Adolf. 'Hij werkte enige tijd in een café in de buurt van het Nederlandse consulaat in Casablanca. Wat dat 'Je maintiendrai' betekent, wil hij weten. De uitleg leidt tot enige vrolijkheid. 'Kunt u mij uitleggen: wat handhaaft Nederland nu eigenlijk?'
Ieder zal wel een eigen antwoord hebben; Erik de Vlieger denkt er vast anders over dan ik. Ik heb hier allerlei flyers om me heen liggen, in verband met de komende Gedichtendag, maar daar zijn meer geëigende websites voor: ik laat wel eens vaker aan mijn dichterlijke correspondenten weten: www.simonvinkenoog.nl is geen prikbord, agenda of muurkrant. Leve Loesje, leeft ze nog?
(www.gedichtendag.nl en/of www.dichterdesvaderlands.nl, www.literairepodia.nl, www.wintertuin.nl en www.poeziemarathon.nl).
A poem a day keeps the doctor away! Moge het elke dag poëzie sneeuwen, regenen, voelen - moge elke dag de zon poëtisch op- en ondergaan, mogen alle woorden terugkeren naar de bron, toen het woord niet opzettelijk de stilte doorbrak, maar omdat er gejuicht, uiteengezet, begrepen, gezongen en beaamd moest worden. Als alles wat we zouden zeggen zuivere poêzie was, en niets van andere dingen aangespoeld, ja als zelfs de basic banalities van het leven poëzie zouden kunnen worden. Zover heb ik het nog niet geschopt, al probeer ik elk boodschappenlijstje als barbarber-gedicht te lezen.
Het leven is toch in de allereerste plaats bedoeld, dunkt mij, om je, nu of nooit, de gelegenheid te geven gewaar te worden wie je bent, in wat voor wereld je verzeild geraakt bent, je zult je er thuis moeten voelen, en we weten het: het lukt velen helaas niet. Niet iedereen heeft zich de wijsheid van een romanschrijver als William Faulkner eigen gemaakt, die wist te zeggen en schrijven:
"Loving all of it even while he had to hate some of it because he knows now that you don't love because: you love despite, not for the virtues, but despite the faults."
Dit gegeven geldt voor mij ten zeerste in de relatie tot mijn Geboortestad en Moederland.
Ik kan nu zelfs opstaan (en ja, ik doe het, zon rechts over schouder binnenvallend) om - lang niet ingekeken! - een boek te voorschijn te halen: Julian Jaynes The Origin of Consciousness in the Breakdown of the Bicamneral Mind, Houghton Mifflin Boston, 1976. Het komt me nog altijd zeer gelegen voor als analyse van wat zich op dit moment in de wereld afspeelt - als ik wat door het boek gestruind heb, ga ik me er Google van vergewissen, hoe het Thans staat: the state of the Art!
Gnosis, verklaarde Ed Sanders in een City Lights-uitgave over poëzie (titel vergeten, boekje zoek), is to know new facts at an early stage. Zo is het maar net; nog altijd mijn deculturalisatie op mijn twintigste dankbaar; ik ging wonen in de stad Parijs en zou er acht jaar blijven (1948-1956). Mijn Parijse legende - een leuke tekst anno 1986 in 100 exemplaren bij Hans van Straten's Sjaalmanpers verschenen.
Ik zit nog vol legendes, wedervarens, ontmoetingen, gedichten, herinneringen, verbeeldingen om te zetten in adem of kleur, klank of teken. Uiteindelijk is er het besef dat verwoord werd door d'aloude Ts'ên Shên:
Wanneer de 'tienduizend dingen' gezien zijn in hun eenheid, keren wij terug tot het begin en blijven waar wij altijd geweest zijn."
Zo ik hier nu. Simon Vinkenoog.

Maandag 24 januari 2005

Catwg, 'The Wise' , Druid sage, c. 497-577 A.D.

Welkom, vierde week! We zijn er klaar voor, klaar voor de start, klaar voor de aftrap, klaar voor het afscheid, klaar voor de tuin, klaar voor het volgende moment, klaar voor Edith die de zonnige kamer binnenstapt met een spiegelei, waarin ik dus nu eerst ga happen.
Het is ondertussen gaan sneeuwen. Twee landelijke dagbladen wijdden afgelopen weekend ruim aandacht aan de poëzie, uiteraard in verband met de komende (alweer Zesde) Gedichtendag.
Rob Schouten vat (Trouw, 22 jan.) de gelegenheid aan 'om eens te kijken hoe de dichtkunst erbij staat en wat er over al die dichters, die bij elkaar de Nederlandstalige poëzie uitmaken, te zeggen valt.' De titel van zijn paginagroot verhaal: Verzen maken op bestelling. Dichters bestormen het podium en de markt.
'Wat is er toch veranderd, wat heeft tot deze wonderbare herrijzenis van de poëzie als publieke kunst geleid, vraagt Schouten zich af. 'In 1954 liep het nog fout af met een publieke vertoning van de dichtkunst, toen Lucebert verkleed als Keizer der Vijftigers zijn poëzieprijs van de stad Amsterdam in ontvangst wilde nemen en daarbij met aanhang en al hardhandig het Stedelijk Museum uit werd gezet. Maar een kwarteeuw later raakte de openbare poëziemanifestatie al aardig ingeburgerd. Poetry International (de initiatiefneemster van Gedichtendag overigens) stak begin jaren zeventig in Rotterdam de kop op en werd een van de belangrijkste poëziefestivals in de wereld, in Utrecht kregen we de jaarlijkse Nacht van de Poëzie, in het Vlaamse Watou werden zelfs hele Poëziezomers georganiseerd, in Den Haag ontstond het verschijnsel Dichter aan Huis. De dichtkunst ging de boer op en dichters leerden wat een podium was.'
Voor Trouw-criticus Schouten bleef de dichtkunst 'aanvankelijk een ietwat plechtstatige, ingetogen bedoening voor liefhebbers.' Voor hem staat het vast, dat het optreden van de Maximalen, halverwege de jaren tachtig 'het poëtisch klimaat in Nederland grondig veranderd heeft, de jeu en de luidruchtigheid waarmee ze hun optredens kruidden zijn sindsdien niet meer weg te denken uit de Nederlandse poëzie.'
Mijns inziens is dit een wel zeer beperkt, al te literair uitgangspunt: debuteerden niet zowel Johnny van Doorn, Jules Deelder als Hans Verhagen al in februari 1966 op het toneel van Theater Carré, en misten de jazz&poetry-avonden uit die tijd soms ook de 'jeu' die volgens Schouten pas bij de Maximalen zijn intrede deed? Of de strijdbare dichtkunst bij protestbijeenkomsten? Neruda op het Museumplein?
En waarom geen vermelding van het One World Poetry-festival in Amsterdam, waar alle helden en iconen van de zogeheten Beat-underground zich vertoonden, van William Burroughs tot Patti Smith, van Allen Ginsberg tot Ken Kesey. Dichters en zangers, die vanachter hun tafel de wereld ingingen, omdat ze iets te zeggen hadden, oog in oog, in levende lijve, body language & all!
Ach ja, ieder zijn eigen niche om zich te rusten, of zijn oor te luisteren te leggen. Schouten spreekt over poetry-slams, en 'ook de markt voor gearriveerde dichters zit heel anders in elkaar dan vroeger. Naast al die nieuwe festivalletjes ontstonden nieuwe gelegenheden voor dichters om van zich te laten horen en vooral ook om geld op te strijken.' Zozo, die stoute dichters toch...Schouten verzucht: 'Poëzie is tegelijk openbaarder en laagdrempeliger geworden, de geur van heiligheid is er helemaal af.' En verder: 'Poëzie is volstrekt salonfähig geworden' (altijd al, dacht ik, het is maar welke Salons je frequenteert) en 'dichters uit de oude school eten rustig mee uit de nieuwe ruif voor poëzie.'
'Maar het is toch vooral onder jongere dichters dat het schnabbelcircuit van vroeger langzamerhand op een heuse marktplaats begint te lijken.' Namen noemen? Volop, de Man van Taal Ruben van Gogh, de exuberante en flamboyante Ilja Leonard Pfeijffer, Tjitske Jansen, Hagar Peeters, Ramsey Nasr, Ingmar Heytze, Serge van Duynhoven, Daniël Dee. 'En heus hoor, ze staan ook allemaal in de dikke Komrij.'
Volgens Schouten weten deze dichters 'precies hoe ze hun werkgever moeten behagen, namelijk met een opgewekte mix van poëzie, een vleugje diepgang en wat toepasbaarheid. (...) Oftewel, poëzie waar niemand zich een buil aan valt. En de dichters zelf? Die zijn allang uit hun zolderkamertjes afgedaald en de markt opgegaan om te worden waar ze vroeger hogelijk op neerkeken: kleine, soms zelfs middelgrote onderenemers.'
Ik zou zeggen: klim uit je ivoren toren, Rob Schouten, en wees blij dat dichters met hun woorden geld kunnen verdienen.
Werd Schoutens artikel geïllustreerd met een foto van de Duitse slamdichter Lasse Samstrom, het artikel van Paulien Cornelisse in het CS van NRC Handelsblad (vrijdag 21 jan.) toont foto's van drie jonge Nederlandse dichters in actie: Maarten Das (1980), die binnenkort debuteert in de Windroosreeks, Sieger Geertsma (1979) tijdens een Poetry Slam in Breda, en aldaar ook gekiekt: Sven Ariaans (1969).
Zij worden allen uitgebreid aan het woord gelaten, in dit artikel 'Poetry slam als springplank voor jonge dichters: De alle-dertien-goed-show.' Zo ook Erik Jan Harmens (1970), wiens tweede dichtbundel underperformer in maart bij Nijgh & Van Ditmar verschijnt.
'In de reguliere poëziewereld is het verdacht als je rechtop staat en alles verstaanbaar is', verklaart hij. 'Je wordt pas serieus genomen als je binnensmonds aan het mompelen bent. Terwijl ik echt geen half uur naar Rutger Kopland kan luisteren.' Nadat hij in 2002 Nederlands slamkampioen werd, besloot Harmens niet meer te slammen. 'Een slam is uiteindelijk op effectbejag voordragen. Terwijl poëzie juist te maken heeft met risico's nemen en grenzen opzoeken. Je creëeert een afstand, je schept een andere werkelijkheid, je zaait verwarring.(...) Pleasers zijn er al genoeg. Daar spuug ik op. Laten we de poëzie dan maar liever klein houden. Het hoeft niet allemaal begrijpelijk gemaakt te worden. Ja, daar ben ik bloedfanatiek in.' Als jurylid bij de dichtavonden in Festina Lente probeert hij de poëzie in de slam te vinden. 'Ik zoek dichters die meedoen aan slams, geen slammers.'
Welke definities hier ook mogen gelden, ik wil hier graag Sieger Geertsma het laatste woord geven, die denkt dat er heel leuke dingen gaan komen, naast slams. 'De belerende poëzie-avonden gaan plaatsmaken voor spetterende avonden. Dat is natuurlijk het tegenovergestelde van wat de literaire junta wil.'
Uw éminence grise, wiens aanwezigheid als jurylid, volgens dit artikel althans, de avonden in Festina Lente 'een officiëel tintje verleent', kan het daarmee roerend eens zijn. Wie zingt, die wint. Het gedicht is een gezicht. Simon Vinkenoog.

Zondag 23 januari2005

Berosus, Babylonian priest and historian, 3rd cent. B.C.

Doorgronden, doordringen? Overstijgen, integreren, assimileren?
Op de Kennis-pagina van de Volkskrant gisteren, waar ook Albert, uiteraard ruim aandacht kreeg, trok een margebericht mijn aandacht: 'Onhandelbare atomen onder controle'. En ik las:
>Quantumfysica. Met gerichte laserimpulsen zijn atomen heel precies naar een hoger energieniveau te dirigeren. Daarmee kunnen theoretische modellen van waterstof en helium experimenteel worden getest. Onderzoekers van de Stichting FOM en het Laser Centrum Vrije Universiteit Amsterdam beschrijven deze week in Science hoe ze diep-ultraviolette laserpulsen hebben gemaakt, die precies de zeer korte golflengte leveren om de elektronen rond een atoomkern naar een hoger plan te tillen. De techniek opent de weg naar nieuw onderzoek, en biedt tevens de mogelijkheid om atoomklokken nog nauwkeuriger te maken dan ze al zijn."

Bij het lezen van dit soort feiten van de backroom boys, bezig met het Fundamenteel Onderzoek van de Materie, denk ik vaak terug aan de meer dan gegronde theorieën van de Haagse zenuwarts Dr.M.Lietaert Peerbolte, lezers van de biografie van Hans Andreus geen onbekende.
In een engelstalige uitgave van 480 pagina's, Psychic Energy in prenatal dynamics, parapsychology, peak-experiences. A paraphysical approach to psychoanalysis and transpersonal psycho-dynamics. (Servire Publishers, Wassenaar, 1975 ISBN 90.6077.490.6) - ik vergeef het mijn lezers als de titel hen doet duizelen, goed zo, even uitduizelen, trekt éen woord in deze titel voor mij alle aandacht, te weten de term paraphysical.
Peerbolte's feitelijke bedoelingen kunnen worden samengevat in het begrip metapsychologie, de planetaire noodzaak van bewustzijnsverruiming. In het derde boek, waaruit dit ideeën-Compendium bestaat, wordt gewezen op consciousness expansion and culture, the future culture aiming at expanding consciousness, the orgastic experience of space, the experience of space and philosophic existentialism. Opnieuw geroezemoes in de zaal.
Hij durft het zelfs te gewagen van a cosmic existentialism, en het boek eindigt met meditation for schoolchildren, physical education, and Social changes. In interviews placht Lietaert Peerbolte er de nadruk op te leggen hoe belangrijk het is schoolkinderen de eerste vijf minuten van de schooldag tot rust te laten komen, even niets doen en met stilte je energie opladen. Het is niets, en het is Alles.
Het is maar dat ik niet wil dat deze ideeën hier alleen maar latent blijven liggen; enig 'pataphysisch bibliomantisch bezig zijn, doet wonderen. Energie is een vrij zeer vrij begrip - was het niet de vraag, al bij Nikolas Tesla, hoe die energie te bevrijden uit de denkkaders van psychische energie enerzijds, (subjectief en individueel)en die van de fysische energie anderzijds, wetenschappelijk altijd voorlopig verhelderd en objectief, al naar de vigerende culturele inzichten en technologische ontdekkingen.
Waar liggen die grensovergangen? Is er samenwerking tussen beide zo verschillende geachte vormen van energie? Waar worden anomaliën merkbaarder? Wanneer komt serendipiteit ter sprake, en kan er weer of nog altijd gesproken worden van synthese en synergie? Hoe staat het met het parapsychologisch onderzoek? Werken de random generators naar behoeven? Blaffen de morfogenetische velden? Ontmoeten de memen de genen? Ik mis het Tijdschrift voor Parapsychologie, dat ik in Bres-jaren met graagte inkeek
Mijn esoterisch hart ging kloppen bij het lezen van de diep-ultraviolette laserpulsen, die je kern naar een hoger plan tillen. Was niet het summum qua meditatie van de I AM-Movement, die in de jaren '60 in de U.S. of America floreerde (en onlangs in I AM STERDAM tot mijn vreugde herontdekt) een zeer diepe en verregaande aanroep van The Violet Flame, aan het einde van de regenboog die alle gelederen zou zuiveren van al het onreine...
Een aanloop tot de quantumsprong. You can't take it with you.. Altijd goed een vuurtje aan te wakkeren, dat al stevig brandt. Was fällt, das soll man stürzen, damit es schneller falle.' gewaagde uitspraak van Fr. Nietzsche, Jan Cremer voegde die onmiddellijk toe ergens in de tweede druk (iets voor close readers). Einde herdersuurtje, gegroet. Uw kosmisch existentialist. Simon Vinkenoog.

Zaterdag 22 januari 2005

Zoveel boeken niet te vinden

zoveel wegen op de heen- en terugreis

zoveel dingen gezegd of verzwegen

om het even

even ademhalen - schutteren: waar is nu toch dat boek over Ketters van Theun de Vries, dat je altijd al had willen lezen, maar waar je - als met zoveel ander interessant leesvoer - nooit toe gekomen bent.
Wat is dat toch geweest, dat verslindend lezen, dat alles van alles willen weten, uit jonger jaren? Moeten we met HRK de seniliteit afwachten, tot je verrasing merken dat je niet meer de jongste bent en toch je partijtje wilt blijven meeblazen, want heb je niet uitgevonden, dat.... - en is het niet ook zo, de Etc.semantica? 'Un Dieu défini est un Dieu fini!.'. Wie schiet me dat nu weer te binnen?.
Zoveel mogelijkheden om de geschiedenis van de achter ons liggende eeuw aan de hand van de nodige ooggetuigen multi-poly-interpretabel aan de man te brengen, je zou een wereldomspannende gedachtencollage kunnen samenstellen, de Quotable Quotes van al die geesten door al die eeuwen heen, die gezocht hebben naar wat net buiten het bereik van de met andere mensen gedeelde alledag scheen te liggen, de eeuwige wijsheid zo voor het oprapen enerzijds en minstens zo moeilijk aan te treffen als je leven niet het pad van het hart bewandelt.
Ketterse tijden. Zelfs de Heidenen roeren zich, en waarom hebben zo weinig mensen weet van de soefi-leer en -literatuur, de whirling derwishes die de wijn der verrukking drinken, verenigd binnen een schepping waarin zij zowel schepsel als schepper zijn? De bhang-extases, de heilige paddestoelen, de fascinans van de mantrams, de nectar, het levenselixir, de integrale yoga waarvan Shri Aurobindo sprak: elke cel van het lichaam verlicht, en niet alleen die van de hersenen en het hart, elk orgaan, elke neurotransmittor, elke atoom binnen elke cel bewust deel uit te maken van het geheel. Ach, het holisme avant la lettre, diepen we Smuts weer op? En het post-modernisme avant la lettre; toen chaos nog wanorde werd genoemd en het woord catastrofe vereenzelvigd werd met einde? Also niet elke wal elk schip aan het keren is, no-one gets out of here alife! En o, hoeveel zelfkennis hebben we wel niet nodig om telkens weer opnieuw te beseffen dat je het uit pure Joy doet, daar komt het vandaan, en daar gaat het heen. Op naar Apeldoorn; de Winternacht in het Theater aan het Spui in Den Haag bezorgde ons een momentje salsadans en enkele kennismakingen. La fête continue; Hare Majesteit danst mee! Simon Vinkenoog, Universal Life Church - Amsterdam.

De grote behoefte overvalt mij om u, lezers van goede wil, ter overdenking, nu of later, elf regels als voedsel voor de geest te verschaffen, aan te treffen op de 419e pagina van Oliver L.Reiser: Cosmic Humanism, 1966.

"Superficially studied the world is certainly in a mess. But if we penetrate beneath superficialities and seek a comprehension of the present world crisis, we realize that mankind has been involved in transitions from age to age, all of which in turn are part of a vaster cycle of human development. Within the span of the present era, we witness the seemingly total collapse of Western man's cultural heritage along with Eastern man's spiritual approach. Not only are the Christian nations of the West engulfed, but all races and peoples of Asia and Africa are drawn into the whirlpool. But if we look to the larger spiral, we discover that what looks like disintegration of the old is but a preparation for a new cycle of unfoldment.".

Vrijdag 21 januari 2005

Honen Shonin (B.), founder of Pure Land School, c.1133-1211 A.D.

Hartelijk welkom geheten in De Balkhoeve in Leek gisterenavond; er gaat niets boven Groningen. Coen en Ingrid de Jonge uit Peize reden ons er heen, vanuit Ansen was vriend Peter Warnaar komen aanrijden - spreken voor eigen parochie doe je altijd al, hier werd ik ingeleid door een even enthousiaste als ingenue jongedame, Saskia Simon, die nog verbaasder was over de spreker van de avond, als hij het zelf was. Er bleek in mij nog een angry young man te schuilen, als ik het over politiek had, maar de hamvraag bleek uiteindelijk: 'Wie ben ik?', een vraag waarmee hopelijk ieder verstandig mens rondloopt tot hij het bijltje er bij neerlegt. Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Wat doe ik hier? Vind maar eens een definitief antwoord, en het ontglipt je: beweging en verandering zijnde de grondslag waarop het allemaal blijkt te rusten: een wisselwerking, een recycling die nog even alles te boven gaat wat we aan nieuwsgierigheid en wetenschap kunnen opbrengen; door raadselen omringd zijn hoeft geen pijn te doen als je maar begrijpt dat alles betekenis heeft en tot het wonder bijdraagt.
De angry young man komt naar voren zodra je het over de actualiteit hebt, het voortdurend te leveren commentaar op alles wat opzettelijk of uit domheid, onverschilligheid, lafheid en apathie, besluiteloosheid en onwetensheid verkeerd gaat. De hebzucht niet te vergeten, het machtsspel van de Rechthaberischen, het gesjoemel en de corruptie.
Uit 1958 dateert de inmiddels vergeelde pocket (A Dell Book, The Citadel Press, New York) The Beat Generation and the Angry Young Men, edited by Gene Feldman and Max Gartenberg.
"Rebels without a cause" zeggen zij. 'A product of the Age of Anxiety, this is today's writer: the HIPSTER, a man without a country - who digs everything and is shocked by nothing - whose greatest demand upon society is that it permit him to indulge in his own 'kicks' unmolested. Riotously funny at times, deadly serious at others, often brutal but always pointed, these Beat and Angry young men are the logical spokesmen for our confused and confusing atomic age. Out of its chaos they have fashioned some of the most brilliantly dynamic literature of our time.'
Memorabele teksten in elk geval hier verzameld, van de Amerikaanse hipsters en de beats Anatole Broyard, R.V.Cassill, George Mandel, Clellon Holmes (fragmenten uit Go, waarin voor het eerst van beat generation sprake was), Jack Kerouac, Chandler Brossard, 'William Lee' (Burroughs over junk), Carl Solomon's verpletterende Report from the Asylum, het verslag van lobotomie en shock therapie en Allen Ginsberg's Howl.
De Britse schrijvers, die als 'angry young man' in de jaren vijftig op het toneel verschenen, hier gebloemleesd: John Wain, Kingsley Amis, Colin Wilson (het eerste hoofdstuk van zijn opzienbarende debuut The Outsider - ooit als De Buitenstaander bij uitgeverij Contact in het Nederlands verschenen), John Braine, J.P.Donleavy, Thomas Hinde, George Scott, Kingsley Amis en John Osborne.
Als Criticism and Commentary komen dan nog aan bod Kenneth Rexroth, Walter Allen, Norman Mailer (The White Negro), John Holloway en Geoffrey Gorer. Ik zou bijna zeggen: in die jaren ging literatuur tenminste nog ergens over. Niks geen rebels without a cause (à la James Dean), niks geen poètes maudits: de eerste proletarische, niet-academische, self-made schrijversgeneratie manifesteerde zich. In Nederland zouden de Vijftigers in de poëzie voor een frisse wind zorgen. En een en ander zou gaan samenlopen met andere stromingen in de kunst: de schilder- en beeldhouwkunst, de modern-klassieke en popmuziek, de free jazz, de happenings, een golf van neo-dada, fluxus, performances waar nog altijd geen einde aan gekomen is: elke generatie mag opnieuw het buskruit uitvinden. Gelukkig maar. Komt en overtuigt u - nog altijd ga ik uit van het zeer simpele idee dat alleen de kunst de wereld redden kan. Nuja, we zullen zien in hoever zulks met de werkelijkheid overeenkomt. Men weet toch dat ieders idee van de werkelijkheid een andere is? Ik doe het hier op mijn manier, en wens u vandaag nog heel wat plezier. Op naar de haagse Winternachten. Simon Vinkenoog.

Donderdag 20 januari 2005

Sun enters Aquarius
Sebastian (C.), martyr, d. 286 A.D.
Roel van Duyn, 1943

"Wat is de zin van ons leven, wat is tenslotte voor iedereen de zin van het leven? Het weten van een antwoord op deze vraag houdt in, dat men gelooft. U vraagt: welke zin heeft het - waarom dan ook - deze vraag te stellen? Ik antwoord: wie meent dat zijn eigen leven of dat van zijn medemensen geen zin heeft is niet alleen ongelukkig, maar nauwelijks tot leven in staat."
De uitspraak is van Albert Einstein (1879-1955), die de mensheid precies honderd jaar geleden de relativiteitsleer aanbood - een theorie die het aanschijn van de wereld definitief zou veranderen.
Zelf kreeg ik op min of meer hardhandige wijze met de relativiteit te maken (E = MC2, specific to a certain system of reference) in het begin van de jaren zestig, toen mijn belangstelling in de literatuur afnam en mijn interesse groeide voor wat zich in je geest afspeelde, als je LSD of mescaline tot je nam. Die wijziging leidde er onder meer toe, dat ik enerzijds steeds minder te maken kreeg met de mainstream canon in de literatuur, terwijl ik anderzijds allerlei ontdekkingen deed: de gedeelde psychedelische ervaring, de visionaire aspecten van de werkelijkheid, dertien parachutesprongen in 1963-1964, het bestaan van de League for Spiritual Discovery van de Amerikaanse psychologen Richard Alpert, Ralph Metzner en Timothy Leary, die het Tibetaanse Dodenboek hadden omgebouwd tot een gids tijdens een psychedelische reis, de Oost-Westrelatie als golven in de wereldgeschiedenis, als ook de ontdekking van schrijvers als Hermann Hesse (The Journey to the East, de Reis naar het Morgenland) en Aldous Huxley, die van zijn mescaline-ervaringen verslag uitbracht in The Doors of Perception en Heaven and Hell (door mij voor uitgever Contact destijds vertaald).
Kortom, mijn inzichten en levenswijze veranderden - ik mag zeggen dat ik heel wat square onzin achter me liet. Die veranderingen vielen uiteraard mijn vrienden op, die zich meer met hun eigen stiel bezig hielden en zich niet zo halsoverkop in vergelijkbare ervaringen stortten.
Jan Vrijman en Remco Campert namen mij een interview af voor het nummer van het literaire tijdschrift Podium, september 1963, een tekst die afgelopen jaar opnieuw verscheen op de pagina's 24 t/m 44 van Remco Campert's laatste boekuitgave Schrijversleven - dagboekaantekeningen (De Bezige Bij, 2004). De laatste pagina hiervan:
"PODIUM: Zie jij jezelf als een mens in ontwikkeling?
SV: Ik ben net geboren. Ik voel me, na deze verandering, als een zuigeling. Alle boeken die ik in mijn kast heb staan, die moet ik gaan herlezen. Ik heb nooit poëzie kunnen lezen, ik heb nooit geweten wat er stond. Mensen die ik al jaren ken: ik luister naar ze alsof ik ze voor het eerst hoor praten. En dat betekent inderdaad wel dat ik aan het begin van een ontwikkeling sta.
PODIUM: Heb je enig idee waar je naar toe gaat?
SV: Ja. Naar een nieuwe aardse mystiek, die met beide benen op de grond staat, die zich openstelt voor alles, die zich niet afwendt van bepaalde verschijnselen, zonder haatgevoelens, zonder leedvermaak, zonder vooroordelen. Ik zit zelf nog vol vooroordelen, oppervlakkige vooroordelen; het kan gebeuren dat ik iets zie en zeg, god wat is dat slecht, een beeld, een schilderij, maar dat ik later denk: het is helemaal niet zo slecht, omdat ik niet de moeite genomen heb even uit mijn ogen te kijken en dat neem ik mezelf dan ook wel heel erg kwalijk. Het is wel zo, dat het afgelopen is met die dualistische dogmatiek, al die tegenstellingen tussen figuratief en non-figuratief, tussen proza en poëzie, de film als document en de film als exacte kunst."

Er is hier nog heel veel over te zeggen; dat doen we een andere keer. En ja, ik vind dat mijn leven (HET leven) zin heeft. Zelf te ontdekken!Tot ziens, gegroet: Simon Vinkenoog (18-07-1928).

Woensdag 19 januari 2005

18 januari 2005

Louis C. de Saint-Martin, b. 1743 A.D., d. 14/10/1803
Surya (H.), God of the Sun
(Universal Festival Calendar, Shrine of Wisdom)

De vermelding van mijn webstek in het NPS-radioprogramma Kunststof gisterenavond leidde tot een ongekend hoog bezoekersaantal. Welkom, blijven kijken! Het gesprek, dat Jellie Brouwer met mij voerde, betrof de verkiezing van de Dichter des Vaderlands voor de komende jaren, waarvan de uitslag tijdens een volgend NPS-televisieprogramma de 26e januari a.s. zal worden bekend gemaakt, voorafgaande aan de Gedichtendag op 27 januari. Telefonisch liet Bas Kwakman, directeur van Poetry International, weten dat ruim 5000 mensen hun stem hadden uitgebracht - zij worden op dit moment tegen het licht gehouden - om fraude te voorkomen.
Hoewel deze webstek zijn bestaan te danken heeft aan de verkiezing van een interimwaarnemer, een jaar geleden, toen Gerrit Komrij er de brui aan gaf (waar heeft hij het ding trouwens gelaten?) is het meer dan alleen maar een dichterspodium, met agenda en biografische gegevens - zie daarvoor de officiële sites: de Koninklijke Bibliotheek, die een opsomming geeft van de 178 titels die op mijn naam staan (als dichter, bloemlezer, vertaler of inleider) is daar éen van.
Mijn eerste dichtbundel dateert uit 1950 (Wondkoorts, verschenen in de vorig jaar heropgerichte Windroos-reeks), de laatste zijn De ware Adam (2000) en Goede raad is vuur (2004), beide Passage-uitgaven, in de boekhandel verkrijgbaar of te bestellen
'Holland is een heel goed land, maar als je daar je inspiratie moest halen zou het treurig gesteld zijn.' schreef eens de dichter J.Slauerhoff, die als scheepsarts over de gehele wereld zwierf en daarin ook materiaal vond voor zijn romans en gedichten.
Zelf werd mij op mijn twintigste de kans geboden het land te verlaten; in 1948 kwam ik in Parijs terecht (met mijn aanstaande tweede vrouw, Judic Cohen - mijn biograaf Derrick Bergman bezocht haar afgelopen weekend in Londen, waar zij al heel lang woont - en zou pas eind 1956 weer terugkeren naar mijn geboortestad Amsterdam. De zeven jaren die ik in Parijs als special requests documents officer bij de UNESCO werkzaam was, met onder meer reizen van twee maanden naar Uruguay en India, in 1954 en 1956, maakten mij voor mijn gevoel tot wereldburger; ik heb er mee leren leven in dit altijd nog zo platte land. Ook hier telt het Think globally, act locally.
In de Nederlandse letteren (eerder een kippenhok dan een republiek) sta ik geboekstaafd als bloemlezer, onder meer van de bundel Atonaal (uit l951), die de Vijftigers of experimentele dichters het eerst naar buiten bracht, en als organisator van Poëzie in Carré, een spraakmakende avond in februari 1966, waar 25 dichters in levende lijve optraden, met onder meer de debuten van Jules Deelder, Johnny van Doorn, Hans Verhagen en Ewald Vanvugt.
Kortom, kortom - een tipje van de sluier gelicht. Ik had een ander onderwerp voor de Kersvers-pagina van vandaag in mijn gedachten, komt er nog wel van - een prettige dag toegewenst. Blijf even hangen, surf mee, onderzoek alle dingen en behoud het goede. Gegroet, Simon Vinkenoog.

Maandag 17 januari 2005

Anthony (C.), patriarch of monks, d.356 A.D., b.25l

De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha, geschreven door Miguel Cervantes, dat als de eerste grote roman van de Europese literatuur geldt, rolde de laatste dagen van l604 van de persen van de Madrileense drukker Juan de la Cuesta. Begin januari 1605 kwam het boek in de handel, precies 400 jaar geleden, om op slag een bestseller te worden: een tweede druk verscheen al op 9 februari, uiteraard gevolgd door meerdere piratenedities. Kort voor zijn dood, in 1615 schreef Cervantes een vervolg: dit jaar wordt in Spanje de verjaardag van het eerste deel uitbundig gevierd.
Nadere informatie wordt verschaft door www.donquijotedelamancha2005.com - de hier vermelde gegevens ontleen ik aan een artikel van de Spaanse correspondent Rudy Pieters van De Morgen van 12 januari jl. Eind negentiende eeuw waren alleen al in Spanje driehonderd drukken van het boek verschenen, al in de zeventiende eeuw werd het boek vertaald in het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Nederlands, Deens, Pools en Russisch; tegenwoordig in zovele talen vertaald en gelezen dat het na de Bijbel als meestgelezen boek ter wereld telt.
Met als epicentrum Castilië-La Mancha, de hoogvlakte ten zuiden en zuidoosten van Madrid, waar het verhaal van de droevige ridder zich afspeelt, worden dit jaar zo'n duizend (!) tentoonstellingen, groot en klein, georganiseerd: de zeven grote vinden alle in La Mancha zelf plaats, georganiseerd door het overheidsbedrijf dat het Don Quichot-jaar superviseert. In Albacete wordt de Don belicht in de hedendaagse kunst (mei/sept.), in Ciudad Real wordt de kunst uit zijn tijd belicht en in Cuenca zal van november 2005 tot januari 2006 de aandacht worden gevestigd op de verhouding tussen Don Quichot en die andere grote Spanjaard Salvador Dali. Tientallen theater-, muziek- en dansopvoeringen, geënt op Cervantes' werk worden over de hele streek verspreid, voornamelijk met zomerse openluchtuitvoeringen - een theatertruck doet vijftig dorpen zonder eigen toneelinfrastructuur aan. Duurzaam bedoeld is de Don Quichot-route, meer dan duizend kilometer op veepaden en oude spoorwegbeddingen: de grootste ecologische corridor van Europa, volgens de regioregering in Toledo, die de route als UNESCO-werelderfgoed wil voordragen en zelfs de Camino de Santiago, de pelgrimsroute naar Compostela naar de kroon steken.
Symbolisch hoogtepunt zal de 23e april worden, Cervantes sterfdag - alsmede die van Shakespeare - en sinds 1995 als Dag van het Boek door de UNESCO veralgemeend. In een oplage van 800.000 exemplaren is een pocketuitgave verschenen voor minder dan € 1.--; daarnaast kochten zes banken nog 125.000 daarvan op voor hun clientele, en een jeugdversie van de Don Quichot verschijnt in 200.000 exemplaren. Een nieuwe wetenschappelijke editie verschijnt in 10.000 exemplaren en een facsimile-uitgave van de allereerste druk in 25.000 exemplaren. Uiteraard worden er internationale congressen gehouden.
Ik was van dit alles onwetend toen ik precies een jaar geleden in Panajachel, aan het meer van Atitlan in Guatemala bijgaande poster (51 x 71 cm), de reproductie van een schilderij van Octavio Ocampo © kocht.
Bij het samenstellen van het Cahier Q voor de Antwerpse Stad van Letters (www.abc2004.be) wilde ik in juli 2004 het portret opnemen in het cahier, dat Weyers & Borms & Vinkenoog maakten (ISBN 90 77362 15 0). Om auteursrechtelijke redenen ging dat niet door. Ik ben verheugd het hier te kunnen doen, dankzij de technovaardigheden van mijn gade Edith: een eerbetoon aan onze grote voorganger en beschermheer. Gegroet, nieuwe week. Het ga u goed. Simon Vinkenoog

Zaterdag/zondag 15/16 januari 2005

l5. Fo-hi, the emperor-patriarch of China, s.d. 2850-2730 B.C.
16. Concordia (R.)

Dat was waarachtig een mooie, inspirerende avond in het Amersfoortse Café Theater Borra, Hof 25 in Amersfoort: 'de kleinste niet-mobiele spiegeltent van Europa en omstreken.' Na een compleet jaar van maandelijkse SLAMersfoort-avonden werd gisteren de finale gehouden, waarbij ik werd aangetrokken als publiekstrekker, gastdichter en extra jurylid. De fine fleur van Nederlandse slammers trok voorbij, die door de enthousiaste MC Gijs ter Haar bekwaam door het programma werd geloodst. 'De boomlange, imposant getatoëeerde dichter droeg hors concours eigen gedichten voor, bewaakte het tijdschema en gaf de deelnemers de suggestie dat meedoen belangrijker is dan winnen' - zo schetste het plaatselijk dagblad al bij voorbaat zijn functie.
Zeven dichters waren aanwezig (twee van de maandwinnaars hadden laten weten niet aanwezig te kunnen zijn); ieder bereid met drie rondes van 5 minuten het strijdperk te betreden..
Mohs Volke, tragisch-euforisch, onthulde met teveel woorden het geheim van de dichter, het wonder van bloemen en geopende harten. Karlijn Groet (die met de Publieksprijs naar huis zou gaan) onthulde in de tweede ronde: 'ik ben een scharrelkut', uit de eerste ronde vielen zowel Mohs Volke als de regionale deelnemers Muijden & Van der Sar af (die teveel anti-theater cabaretesk bezig waren) Verder in de tweede ronde Rijn Vogelaar, Sven Ariaans, Pom Wolff en de Eindhovenaar Ronny Duijksterhuis.
Zowel hij als Karlijn zouden de tweede ronde niet overleven; voor de derde ronde bleven dus Rijn Vogelaar, Sven Ariaans en Pom Wolff over: ieder hunner telkens opnieuw de moeite van het beluisteren waard; dictie, overtuiging, inhoud, vorm en experiment - een aantal jaren het publiek tegemoet treden op plekken waar mensen niet in de eerste plaats voor poëzie komen, scherpt uiteraard de zeggingskracht van een dichter die meent iets te zeggen te heben en dat hardop, uit het hoofd, weet te doen.
Was ooit Jules Deelder de eerste, die ik om deze redenen bewonderde (zelf heb ik na meer dan vijftig jaar gedichten schrijven bij het voordragen nog altijd het papier nodig, zelfs als ik me schrijvend tot anderen richt), in het laatste decennium is het fenomeen van de orale poëzie zeer wijdverspreid geworden in onze gewesten; en wie kent niet het werk van de blinde, Friese bard Tjebbe Hettinga?
Uiteindelijk zou Sven Ariaans met de eretitel SLAMersfoorter 2004 naar huis gaan; het is niet de eerste titel die hij de laatste jaren behaald heeft - ik zal hem er naar vragen de volgende Festina Lente-avond op 1 februari. De jury kon telkens unaniem een beslissing nemen. Wichard Maassen, verslaggever en dichter in zijn vrije tijd, Willem Borra, cultureel ondernemer/cafebaas en Ineke Wolff (aanwezig op poetryalive): bedankt. Inspirerende avond; de dichters hebben weer voor veel vrije energie gezorgd - nog vermeld dient te worden het gastoptreden van de omvangrijke Engelse Barry Fitton, alsmede de muzikale omlijstingen van Bombshelter; verheugd hen dit jaar weer in zo'n creatieve omgeving bezig te zien!
Volgende slam-avond 18 februari, info www.cafetheaterborra.nl
Wegens verblijf in Den Haag zal ik morgen niet aanwezig kunnen zijn bij Het Woord in Ruigoord,
dit keer een Surrealisme Special, met op het programma Michelle Elburg, Alida Beekhuis, L.Th.Lehmann, Laurens Vancrevel, K.Schippers en Brumes Blondes - presentatie El Plompo, treklijster van de inmiddels opgeheven Ruigoord Vrijpartij, waarvan het programma tegen het Miserabilisme nog steeds recht overeind staat! Kerk Ruigoord, zondag 16 januari, vanaf 16u. Consulteer www.ruigoord.nl. Mysteriegasten: Cadavre Exquis (zouden die van Buddingh' kunnen zijn?) en uiteraard is Laurens Vancrevel, samensteller van enkele bloemlezingen over het surrealisme in Nederland in het dagelijks leven werkzaam geweest als uitgever, eerst bij Meulenhoff en daarna bij het uitgeversconcern waar velen met ongenoegen de deur achter zich dichtslaan. Leve de poëzie overal ter wereld (de aankondigingen die ik per e-mail krijg kan ik hier niet altijd memoreren; niet in de eerste plaats een agenda dit trefpunt van mijn meningen. Ik heb er nog een leven vol van, dus blijf mij volgen. Wij zullen alles binnenstebuiten en ondersteboven keren, zodat op een prachtig gegeven moment alles precies rond is, zoals het moet zijn, en volmaaktheid regeert, zoals het in principe altijd doet.
Leve Titaan, 350 jaar geleden door Christiaan Huygens ontdekt, leve onze technologie die na de buitenruimte ook wel eens tochten naar de binnenruimten zou kunnen organiseren. Grapje. Milton Friedman, 92 jaar optimist, Nobelprijswinnaar Economie 1976, ronduit afwijzend staand tegenover het anti-drugsbeleid en de veroordeling van homoseksualiteit. Een pagina in Het Vervolg van de Volkskrant, nu te gaan lezen. Prettig weekeinde, mensen! Simon Vinkenoog

Vrijdag 14 januari 2005

Kalidasa (H.), poet and dramatist, s.d. 3rd cent. A.D.

Alsof het nieuwe jaar nu pas echt begint: vanavond in Borra, Hof 25, Amersfoort weer een dichterscircus: zo noem ik het maar bij deze. Organisator Gijs ter Haar, door de wol geverfd, presenteert negen dichters, er is juryberaad en publieksstemming, een gastperformance van uw dw.dr., drie optredens van Bombshelter, drie rondes en een finaleronde: het nablussen om 24u zullen wij aan ons laten voorbijgaan - maar bij voorbaat weet ik dan al, dat het een interessante avond zal worden.
Dat hoop ik ook van de andere locaties, waar ik deze maand - in afwachting van de bekendmaking, per NPS-televisie op woensdag 26 januari, van de nieuw-verkozen Dichter des Vaderlands, in het krijt treed. Er zijn geen zieltjes/stemmen meer te winnen; bij Poetry International wordt driftig geteld...TV-uitzending vanuit de club Panama aan de Oostelijke Handelskade, Amsterdam.
Morgen, zaterdagmiddag een floorshow in Café Floor, Schouwburgplein, Rotterdam - van half vier tot kwart voor vijf, een maandelijkse talkshow over politiek, kunst en cultuur, gepresenteerd door Dieuwertje Blok en Francisco van Jole.
Maandag 17 januari tussen l9 en 20u vanuit Studio Desmet aan de Plantage Middenlaan 4A hier in Amsterdam opnamen van het Cultuur en Media programma Kunststof van de NPS. Presentatie Jellie Brouwer. Mij is verzocht een gedicht te schrijven, 'een vrije opdracht naar eigen inzicht, zoals van de Dichter des Vaderlands verwacht wordt.' En ik mag het voorlezen; komt in orde - lieve mensen.
Donderdag 20 januari van half acht tot negen uur savonds een lezing in de Openbare Bibliotheek van Leek (Groningen) 0594-513069. Coen de Jonge vergezelt ons, vanuit Peize: ook weer heel prettig.
Tijdens de Winternachten, het internationaal literatuurfestival Den Haag (vr 21 t/m zo 23 jan.) is mij onder de noemer Het beeldgedicht een mooie rol toebedeeld: 'Het is de bedoeling dat u, Alfred Schaffer, Wim Brands, Hagar Peeters en Def P. dan een gedicht voordragen naar aanleiding van een tamelijk recente krantenfoto. Nadat ieder zijn of haar gedicht heeft voorgelezen, is er ruimte voor reactie op elkaars werk en onderwerpkeuze.'
Nou, dat zien wij dan wel weer; gedicht en foto moesten voor 20 december jl ingestuurd worden, alles pre-tsunami, dus... Theater aan het Spui, Spui 187, Den Haag, vrijdag 21 januari, gepland tussen 22u50 en 23u30.P
Zaterdag 22 januari, in Theater Orpheus in Apeldoorn een literair festival, Plume au Pluche, met o.m. Arthur Japin, Tjitske Jansen, Rick de Leeuw, Ronald Giphart, Rosita Steenbeek en Jessica Durlacher. Signeren op de boekenmarkt, interviews door Ursul de Geer in de Rabobankzaal en performances in de Wegenerzaal. Muziek alomme. Veelbelovend. Organisatie Cultuur Onder Dak Apeldoorn, www.coda-apeldoorn.nl of 055-5268400.
En dan dus de Avond van het Gedicht, een feestelijke bijeenkomst op woensdag 26 januari, aan de vooravond van Gedichtendag, te houden in de Amsterdamse Club Panama. Een live-uitzending rond poezie, met korte reportages over dichters en gedichten en gesprekken met studiogasten onder wie Gerrit Komrij, Gerrit Kouwenaar, Joost Zwagerman en Ivo de Wijs. Een poezie-quiz staat op het programma, en uiteraard muziek: Wende Snijders, Gerard Cox en Maarten van Roozendaal. 'Hoogtepunt van de avond is de bekendmaking van de nieuwe Dichter des Vaderlands.' (mij is vanochtend telefonisch gevraagd of ik eventueel het stokje zou willen doorgeven; graag dus) (desnoods aan mijzelf). Rechtstreekse uitzending op Nederland 3, van 20.30 tot 22.00 uur.
Op Gedichtendag zelf, donderdag 27 januari, zal er weer een poezietrein rijden met de nieuw gekozen Dichter des Vaderlands en vele collega-dichters. Op de route Amsterdam-Groningen is een treincoupe met ca. 35 zitplaatsen door de NS ingericht als 'klein theatertje.'Op elk traject zal er door de aanwezige dichters 3 a 4 keer worden voorgelezen, al naar de duur van het traject. Edith en ik reizen mee van Amsterdam (9u29) naar Rotterdam, Breda, 's-Hertogenbosch en Utrecht, om weer terug te keren naar Amsterdam. De trein rijdt verder via Arnhem, Zwolle, Groningen: aankomst 18u15.Medereizigers Ruben van Gogh, Bart Chabot, Jana Beranova, Tjitske Jansen en de Dichter des vaderlands.
Diezelfde avcond van de 27e januari wacht ons in Melkweg The Max (om 2lu) nog een POP vs POETS-showcase. Daar kom ik nog over te spreken; ik treed in het strijdperk met de onvolprezen Hans Vandenburg van de Gruppo Sportivo. Dit programma maakt deel uit van WEERWOORD, een festival voor woord, beeld & muziek dat zich afspeelt in de verschillende theaters rond het Leidseplein. Van do 27 t/m za 29 jan. Voledig programma op www.leidsepleintheaters.nl
Brummen, 30 januari sluit voor mij de maand af - nog geen contract binnen; dinsdag 1 februari wacht ons weer de maandelijkse poezieavond in Festina Lente aan de Looiersgracht in Amsterdam.
Wijzigingen voorbehouden. Dit was het poëzienieuws, voor zover het mijn aandeel daarin betreft. Er zullen nog enkele gedichten aan de link Gedichten DdV worden toegevoegd; als eerste het tweede kerstdag op AT5 voorgelezen gedicht Licht op Amsterdam. De volgende komen nadat ze op een der bovenstaande gelegenheden hun premiere hebben gemaakt. Dit was het voor vandaag; een prettig weekeinde toegewenst. Simon Vinkenoog

Donderdag 13 januari 2005

The Arch-Druids
Hu or Hesus, priest king of Druids, successor of Abaris
George Fox (C.), founder of the Society of Friends (Quakers), d. 1691 A.D., b. 1624
1948: Moord op Mahatma Gandhi

Ik kijk post voor een ander in, 'Informatie voor de therapeut', Klinisch Psychologische Beelden behandelen met behulp van natuurlijke middelen en testen met behulp van diagnostische filters bij De Grote Drie (Angst, Depressie, Dwang) De Acute Drie (Crisis, Trauma, Overspannen) LPR/Psychose Slaap Anorexia Boulimia RSI Whiplash-Zenuwstelsel, en het gaat om voedingssuplementen, besef ik, de hele Z-familie van uitvinder drs.N.J.Zimmermann, www.medizimm.nl
Hoe kom ik erop? Ik was toch al eerder vandaag met de 'paletfunctie' bezig, zoals in de inventieve jaren zestig geformuleerd door de eminente hoogleraar urbanistiek Henk Goudappel van de Technische Hogeschool in Eindhoven. Ik heb de goede man, die zich onder meer inzette voor de biologische bouwkunst (samen met zijn collega Peter Schmid) uit het oog verloren, en Google verschaft me geen bruikbare info, maar de paletfunctie is een instrument waarmee ik me naderhand in een aantal workshops heb bezig gehouden, als het er om ging de aanwezigen dichter te brengen hij hun 'Wie Ik Ben', toch een van de meest interessante vraagstellingen op aarde mogelijk.

En nu maar invullen, dames en heren, jongens en meisjes - om uit te vinden wie die Grote Zeven is. Vaker deed ik zelf mee en dan kwam er iets als volgt uit:1. Poëzie, als sleutel tot de Literatuur, de Tijd, de Thema's, de Beeldende Kunst en het leven zelf. Maar dat doet ook de tweede raat in deze honingraat:
2. Metafysica, als het transcendente, overstijgende, het numineuze, het transpersoonlijke, het occulte en de esoterie, het Hermetisme en de diverse Occult Undergrounds & Establishments.
3. Het Leven op Aarde: onze tuin, de reizen, ontmoetingen, culturen, geschiedenis, geografie, kosmologie. het ontstaan, bestaan en vergaan van... (Brahma, Vishnoe, Shiva)
4. De gemeenschap: de familie, de clans en tribes, de geestverwanten en de vriendenkring.
5. Muziek, klank, klassiek en modern, experimenteel en traditioneel. Jazz, fado, raga's - mantra-chanting. John Cage, Jehudi Menuhin en die Portugese pianiste Maria João Pires, afgelopen week twee keer op Nederland 3 te bewonderen. Bijvoorbeeld.
6. Het partnerschap; het samenzijn als man-vrouw, een eveneens voortdurend verdiepingsproces. Ik had het als 1. kunnen vermelden; zoals uiteraard de afzonderlijke punten met elkaar verbonden zijn, op elkaar inwerken en reflecteren.
Ik heb mensen gekend die zich er, desgevraagd, van konden afmaken. 1. Moeder, 2. Natuur, 3. Reizen, 4. Mijn werk. 5. Genieten, 6. Geld verdienen.
En geen enkel antwoord hoeft geringschat te worden, ieder zijn eigen keuzes of mogelijkheden. Het is onmiskenbaar dat zowel de samenleving als de mensen daarbinnen, om welke redenen dan ook, tot dusverre onder hun mogelijkheden hebben gefunctioneerd. Een situationistische uitspraak, waar een bewust wordend iemand het helaas mee eens moet zijn. Immer strevend voorwaarts dus, het hoofd omhoog vrienden. Gegroet, Simon.

Woensdag 12 januari 2005

Ramanuja (H.), Vaishnava sage and saint 11th cent. A.D.

Hallo, happy few! Bedankt Dieter (www.blindedarm.com - 'de zijkant van het nieuws'), die mij het gedicht van Guido Gezelle stuurde, dat ik met graagte alsnog aan de (mijn) vergetelheid ontruk:

GIJ BADT OP EENEN BERG

Gij badt op eenen berg alleen
en ... Jesu, ik en vind er geen
waar 'k hoog genoeg kan klimmen
om U alleen te vinden:
de wereld wilt mij achterna,
alwaar ik ga
of sta
of ooit mijn ogen sla;
en arm als ik en is er geen,
geen een.
die nood hebben en niet klagen kan;
die honger, en niet vragen kan;
die pijne, en niet gewagen kan
hoe zeer het doet!
o Leert mij, armen dwaas, hoe dat ik bidden moet!

'De tirannie verdrijven/ die mij mijn hart doorwondt' - het enige gebed dat ik zelf zo nu en dan weet uit te brengen, naast het na myo ho ho renge kyo, dat van pas komt bij het parkeren en het O mani padme hum, dat ik als steen in mijn broekzak draag. Maar wie voelt niet met Gezelle mee?
Jan Blokker waarschijnlijk niet, die hier gisteren ter sprake kwam en die ik regelmatig aantref in mijn ochtend(volks)krantje, dat zich als alle andere gedrukte media moet verweren tegen de ontlezing en de hegemonie van het flitsende beeldscherm. Als ik met inburgeringsaangelegenheden bezig was, zou ik de in te burgeren aspirant-Nederlanders een abonnement op een dagblad schenken, gratis voor niks, in de hoop dat ze zó aan het krantenlezen wennen, dat ze niet meer zonder kunnen. Als het maar niet De Telegraaf is!
(De Volkskrant afgelopen zaterdag: 'Vandaag gaat het nieuwe debatkatern het Betoog van start. Er is in de afgelopen tijd genoeg gesomberd. Deze redactie wil haar energie steken in goede ideeën die de wereld vooruit helpen, in het besef dat optimisme verplicht is.')
En zo is het maar net; sinds 1964 ongeveer heb ik zelf met dat dwingend besef rond gelopen: mensen, mensen, mensen, waarom verkiezen jullie niet de sunny side of the street? Waarom moet het altijd een walk on the wild side zijn? Mijn boek Liefde, het verslag van zeventig dagen op ooghoogte door de wereld gaan, dat ik in 1964 schreef, 500 netjes gedrukte pagina's in een rood omslag in 1965 door de Bezige Bij uitgegeven (ondertussen gedigitaliseerd door de KB), betekende juist dát: de overstap van een tijdperk van Angst, naar de nieuwe tijdsbeleving die Liefde heet.
En de angst is nimmer teruggekeerd, lieve mensen, niet in de existentiële zin van het 'lijden aan de zinloosheid', niet in de kommer en kwel die eveneens tot het leven behoren, niet in angst voor de toekomst, die de mens inderdaad nog voor heel wat crises zal plaatsen (de olie, volgens Jeremy Rifkin en anderen, gisteren in 2Vandaag), en zeker niet in het einde van dit ene mensenleven, door de dood te bekronen.
Ja, juist, dat lees je. Nog zoveel te onplooien, nog zoveel te ontdekken, mee te maken, als je je maar aan het avontuur houdt, de onverwachte wendingen die altijd al tot het leven behoord hebben, met eerder zijn discontinuiteiten dan zijn opeenvolgingen. Immer het nieuwe paradigma, dat alle vorige overkoepelt, en heel niet zo toevallig aansluit bij de oudste Veda-overlevingen van de mensheid. De cirkel is rond, en wie dat eenmaal doorheeft, blijft heerlijk verder hoepelen, of touwtjespringen, al naar zijn aard. Kun je nog popelen, popel dan mee!
Nog een goede raad van Erich Fromm (uit Marx, Freud en de vrijheid):
"Ik geloof dat het vandaag maar om één ding gaat: oorlog of vrede. De mens zal waarschijnlijk in staat zijn alle leven op aarde weg te vagen; in ieder geval ligt de dreigende mogelijkheid nabij dat de mens in een nieuwe oorlogscatastrofe de beschaving en kultuur van onze wereld grotendeels zal vernietigen. Dat gevaar als werkelijk te onderkennen, en de dubbelhartige praatjes te doorzien die van alle kanten op ons worden losgelaten om te beletten dat wij merken naar welke afgrond we toehollen - dat is het eerste morele en intellectuele gebod dat de mens in het huidige uur dient te eerbiedigen. Doen wij dat niet, dan zijn wij allen verdoemd.'
Verdom de oorlog. Beziel de vrede. Zanger Curtis Mayfield: 'If there's hell below, we're ALL gonna go!' Het is maar een weet; optimisme verplicht. Uit volle overtuiging, dat wel - niet als redactionele reuzenzwaai, van cynisme naar spiritualisme. Wordt vervolgd. Simon Vinkenoog.

Dinsdag 11 januari 2005

Zaterdag 8/Zondag 9 januari 2005

8: The Bodhisattvas and 'The Nine Lotus Flowers' (B.)
9: Chanting of Dirge over the Slain Osiris by Isis and Nephthys (E.)

De deurbel. Wij kijken elkaar aan: wij verwachten niemand, wie kan dat zijn? Naar de intercom: 'Wie is daar?' 'François, kom ik gelegen?' 'Kom boven!' en wij drukken op de knop die de huisdeur opent. Edith loopt de oude vriend tegemoet; ik sta op om hem te verwelkomen. Altijd welkom: François Content.

Geen levensloop hier, de 2e februari 1943 in Batavia geboren, werd hij met zijn moeder drie maanden oud naar een Jappenkamp overgebracht, kwam in een 'joodse barak' terecht; in 1946 naar Amsterdam gekomen, rond zijn 12e al op het Leidseplein ('de plek waar iedere jongere Amsterdammer toen heen trok als hij de stad inging', volgens René Stoute), te jong voor Eylders en Reynders, 'waar het gebeurde.'
Altijd dicht op de huid van de scene gezeten; François die trompet speelde bij de Swinging Soul Machine. Al sinds lange tijd boeddhist, van de Japanse stroming die het namyo ho ho renge kyo- chanten beoefent, de Lotus Soetra en de Diamant Soetra.
Om de zoveel tijd zetten wij ons levenslang gesprek voort; gebeurtenissen, ontmoetingen, activiteiten, mensen, de vrienden van vroeger. Wij spreken over The Connection, het toneelstuk en de film waarvan François maar al te goed de ins & outs kent, over ether, lachgas en DMT praten wij; en de litanie van namen die eens toebehoorden aan levende personen, aan wie wij herinneringen bewaren. 'Ook dood'.
Glenn Hahn, Dr Van Dee, Gerrit Lakmaker, Ken Kesey, Henry Lowitz, Carlos Piesaar, Piet Tri, Neil Philips ('Once high, always high; that's the one thing I unequivocally know' schreef hij vanuit een griekse gevangenis), Kees Bottenberg, Kees Brandligt (boomchirurg, die vanaf het Centraal Stationsgebouw in Amsterdam omlaag sprong), Robbie Roesink, Ken Connell (one-armed bandit - die me ooit een koffertje met $ 375.000 toonde voor de aanschaf van libanese hasjisj), Olivier Boelen (die me het goudsmokkelvest achterliet, toen die smokkel wegens detectiepoortjes onmogelijk bleek geworden - vanuit Zwitserland naar India), Tony Negenman, Johnny van Doorn uiteraard, Bart Huges, Dicky Oort, Rik van Zutphen, Hans van Sweeden, Barry Niekamp, Kasper Asman, Lex Müller, Germ Schut (eigenaar jazzcafé Bohemia, waar nu Festina Lente gevestigd is aan de Looiersgracht), Lies Janssen, Tanja van der Geest (over wie Ramses Shaffy een lied schreef: Tanja van de Lucky Star), Sanne Sannes, Rufus Collins, Hans van der Spa, Henk van Es - ons aller voorland.
De doden levend houden door aan ze te denken. 'Karma en reïncarnatie, daar gaat het om', zegt niet alleen François, een overtuiging gedeeld door boeddhisten, hindoes en allen die verder dan éen leven durven te denken.
En over bodhisattvas kwamen wij te spreken: verlichte zielen die hun eigen nirvana opgeven om op aarde terug te keren todat alle levende wezens verlicht zijn. Werk aan de kosmische winkel in de westerse samenleving anno nu, die haar oergrond vergeten schijnt te hebben en ons allen doet geloven in het consumentengeluk, behoeftenbevrediging op materieel vlak, en spiritualiteit afdoet als zweverigheid.
Jaja. Ik grijp in de boekenkast naar het boek van Thich Nhat Hanh: Het hart van Boeddha's leer (Becht, Haarlem, 1999).
'Wij hebben allemaal de zaden van liefde in ons. Wij kunnen deze fantastische energiebron ontwikkelen door de onvoorwaardelijke liefde die niets terug verwacht te voeden. Wanneer wij iemand diepgaand begrijpen, ook al is het iemand die ons kwaad heeft gedaan, kunnen wij ons er niet van weerhouden van hem of haar te houden. Shakyamuni Boeddha verklaarde dat de Boeddha van de volgende eeuw 'Maitreya, de Boeddha van Liefde' genoemd zal worden. (...) Om compassie in onszelf te ontwikkelen, moeten wij oplettend ademen, intens luisteren en goed kijken. De Lotus-soetra beschrijft Avalokiteshvara als de bodhisattva, die 'met de ogen van compassie kijkt en intens naar de weeklachten van de wereld luistert'. Compassie omvat intense zorgzaamheid. Je weet dat de ander lijdt, dus je zit dicht naast haar. Je kijkt en luistert intens naar haar om in staat te zijn contact met haar pijn te maken. Je bent in intense communicatie met haar, en alleen dat al geeft wat verlichting.' (pagina 166/167).
Ik zou hier graag verder citeren; zelf maar lezen.
De Vietnamese zenmonnik, dichter en vredesactivist Thich Nhat Hanh (1926) werd wegens zijn verzoenende rol in de Vietnam-oorlog genomineerd voor de Nobelprijs voor de vrede. Na een vredesmissie in Amerika werd hem de toegang tot Vietnam ontzegd en werden zijn boeken verboden. Hanh vestigde zich daarop in Frankrijk, waar hij in de Dordogne het meditatiecentrum 'Plum Village' oprichtte, dat jaarlijks honderden bezoekers trekt. Hanh is auteur van zo'n veertigtal boeken. Plum Village, 13 Martineau, 33580 Dieulivol, Frankrijk.
Dit voldoet. Een oprechte groet. Simon Vinkenoog.

Vrijdag 7 januari 2005

Numa Pompilius, 2nd king of Rome, organizer of Religion and founder of Sisterhood of Vestal Virgins, c. 7th cent. B.C.

Verheugd was ik gisteren dit artikel in NRC Handelsblad aan te treffen: genoegdoening, want al een paar dagen had ik bij de opsomming van t.v.-acties ten behoeve van het goede doel, dat nu giro 555 heet (een Hiroshige-prent van een tsunami vanochtend in de Volkskrant) de actie Redt een kind gemist. Niek Pas, van wie ik een uitputtend en boeiend boek over PROVO gelezen heb, had in dit geval nog even verder mogen spitten. De documentaire die aan de actie voorafging werd door mij samen met de helaas overleden VPRO-regisseur Joes Odufré gemaakt. Eerst maakte ik in mijn eentje een verkenningsreis naar Oujda, aan de Marokkaans-Algerijnse grens om de locatie te aanschouwen en een verhaal te vinden. Met het daaruit ontstane script reisden wij enkele weken daarna met cameraman Piet Kaart (ook niet meer onder ons) en als chef de mission Jan van Nieuwenhuizen, VPRO's t.v.-directeur (en de laatste der - verlichte - dominees) en een geluidsman, wiens naam mij ontschoten is (na 45 jaar!) naar de plek, waar zo'n honderdduizend Algerijnse vrouwen, kinderen en bejaarden over de grens naar Marokko waren gevlucht voor het oorlogsgeweld, dat tussen de Franse koloniale bezetters en de Algerijnse vrijheidsstrijders was losgebroken. Uiteraard onder de erbarmelijke omstandigheden, die wij nadien maar al te vaak hebben kunnen aanschouwen.
(Ik schreef op deze plek hierover eerder, naar aanleiding van de lunch, door Jan van Nieuwenhuizen enkele weken geleden aangeboden aan zijn radio- en t.v.-relaties uit die tijd, bij zijn negentigste verjaardag.)
Over tot de orde van de dag; even bijkomen deze week van de twaalf zorgdagen in Den Haag; volgende week barst het circus weer los - aanstaande zondagmiddag in de Openbare Bibliotheek van Dordrecht een bijeenkomst van vrienden van C.Buddingh', waarop ik me verheug - zoals ik me op alles verheug wat ik meemaak.
Wijsheid van de dag, vaker te voorschijn gehaald uit het Tantra Asana, a way to self-realization-album van Ajit Mookerjee (published by Ravi Kumar, Basel, Paris, New Delhi, 1971): 'From Pure Joy springs all creation; by Joy it is sustained, towards joy it proceeds and to Joy it returns.'
En om dat weer een stuk dichterbij te brengen, uit Unsern täglichen Traum van dichter-beeldhouwer Hans Arp: 'Das 'Gesetz des Zufalls', welches alle Gesetze in sich begreift und uns unfasslich ist wie der Urgrund, aus dem alles Leben steigt, kann nur unter völliger Hingabe an das Unbewusste erlebt werden. Ich behauptete, wer dieses Gesetz befolge, erschaffe reines Leben.'
En om niet verder van huis te raken, de waarschuwing van Wilhelm Reich(uit zijn laatste brief vanuit de Lewisburg Penitentiary aan zijn zoon Peter, 22 oktober 1957):
'War is always near, has been all through the past years. War is a threat given in the very kind of official formal thinking & acting, while the true, deep issues of human life are kept hidden in the background.'
Met paradoxen leren leven, de totale overgave aan het onderbewustzijn, de schepping beschouwen als een vreugdevolle aangelegenheid, de wetten van het toeval volgen en weten dat oorlog altijd nabij is; is het teveel voor éen dag? Je zult er het een heel leven mee moeten doen. Simon Vinkenoog, voorvechter.

Donderdag 6 januari 2005 A.D.

Amitabha-Buddha - the Boundless Light
Epiphany, or Manifestation of the Christ.

Water naar de zee dragen. Carrying coals to Newcastle. Uilen naar Athene.
Uitpakken: gedachten onderstrepen, gevoelens cursiveren, woorden op het spel zetten.
Het weekblad Intermediair vroeg tien 'smaakmakers', onder wie uw dw.dr., naar hun kerstgedachte, en publiceerde deze in het nummer van 23-12-04. Gij staat mij toe deze tekst (om 200 woorden gevraagd, kon ik met zo'n honderdtal toe) hier alsnog publiek te maken. Tast toe:

'Het geluk te vinden in al wat je doet, zegt en denkt, wetende dat in ieder van ons een kracht schuilt, die groter wordt al naar je meer leert liefhebben.
Mensen te ontmoeten, met wie je een waarlijk gevoelscontact hebt, met wie te praten, zingen en dansen valt.
De wereld zien als een schouwtoneel, waarop goed en kwaad, licht en duister voortdurend een beroep op je geweten doen.
Dit alles bewust te worden, wens ik iedereen toe. De wereld verkeert in een grote crisis, die alleen met peace of mind, ware gemoedsrust, kan worden bedwongen. Wees een deel van de oplossing en niet van het probleem.'

Et voilà! Daar kun je een paar boodschappentassen mee vullen. Even een kijkje binnen de andere kerstgedachten?
Gerard Spong heeft aan 13 woorden genoeg: 'Ik heb geen kerstgedachte. Ik haat kerst, het is een verderfelijke christelijke feestdag.'
Herman Philipse richt zijn blik naar buiten:'Geboeid werd ik in 2004 door de ontwikkelingen in de kosmologie. Nieuwe empirische gegevens die de hypothese versterken dat zich in de kern van sterrenstelsels zwarte gaten bevinden. Waanzinnig interessant. Sterrenkunde relativeert wat er op aarde gebeurt, zoals de Britse filosoof Bertrand Russell al zei.'
Maarten van Rossem is als altijd apert: 'Ik vind het verwerpelijk: ongelovigen die met kerst in een aanpalend kerkje sentimenteel een traantje weg gaan zitten pinken. Nee, kerst betekent voor mij twee weken vrij waarin ik eens een keer rustig een romannetje kan lezen.'
H.J.Schoo: 'Nederland lijdt aan krimppijnen én zit met een feitelijk niet aan te zuiveren democratisch tekort. Daarom blijft het nog wel even onrustig aan het Binnenhof. Alleen als we bereid zijn onder ogen te zien dat democratie en volkssoevereiniteit achterhaalde notities zijn, keert de rust terug. Maar welke politicus neemt die handschoen op? Gelukkig 2005!'
Zangeres Wende Snijders, die betrokken was bij een manifestatie van Amnesty International, vertelde daar het verhaal van Juliette, 'die in de Democratische Republiek Congo is verkracht in het bos, waarna de dader zijn geweer leegschoot op haar geslacht. Ik zou heel graag zien dat dit soort geweld, waarbij vrouwen vernederd worden, ophield. Hoe dat moet, weet ik ook niet. Misschien dat vaak herhalen van de boodschap zin heeft. Ook ben ik blij dat ik zing. Mensen worden blij als ze iets moois horen, ook al klinkt dat wat kwijlerig. Dat geeft zin om goed te doen. En andersom werkt het ook. Als iedereen meer liefde en concentratie op kon brengen voor zijn werk, was er geen ruimte voor haat.'
Nina Brink:'Get out of Europe, zou ik de Nederlandse young executives willen toeroepen. (...) Een Amerikaanse politicus zei me onlangs: Europa is onwetend, de beroepsbevolking is te klein en te lui - en dat onderschrijf ik. Europa is goed voor cultuur. Zorg dus dat je hier iets in je hoofd krijgt, gebruik Europa voor de breeding, maar trek dan de wereld in.'
Prem S.S. Radhakishun: 'O, ja: kijk iedere dinsdagavond om 21.30 uur naar Premtime op Nederland 3 en lees als je tijd hebt de Da Vinci Code.'
Haci Karacaer, directeur van Milli Gorus Noord-Nederland: 'Zeker na de moord op Theo van Gogh zijn verzoenende woorden wel op zijn plaats. We moeten er immers toch samen uit zien te komen en dat kan niet zonder dat we elkaar een beetje nader leren kennen. De luxe om te zeggen: ik ben beledigd, ik doe niet mee, kunnen we ons niet permitteren. Bij moslims zie je soms snel een verdedigende houding. Daardoor laten ze niet zien waar ze staan. Maar de joden wonen al 500 jaar hier en dan nog is het soms nodig dat ze zich uitspreken.'
Joost Eerdmans: 'We mogen van geluk spreken dat er maar één slachtoffer gevallen is. Ik mag ook hopen dat er volgend jaar geen Kamerleden bedreigd worden, maar dat zal wel wishful thinking zijn.'

En toen kwam de tsunami. De nieuwe ronde. De volgende stap naar het wereldburgerschap: ik wil het hierbij laten. Ons duizelt het allemaal, laat maar even duizelen, anders begrijp je er niets van (zei ooit Niels Bohr tegen een van zijn studenten). Een hartelijke groet, Simon Vinkenoog, blauwe hemel wolkenloos, bleek zonlicht.

Woensdag 5 januari 2005

Solon, Athenian king and lawgiver, c. 600 B.C.

Maria Dermoût's Verzameld werk uit Den Haag mee teruggekomen: het slaat open bij het motto van Nog pas gisteren. Het is van T.S. Eliot: "Teach us to care and not to care."
'Geen voorstelling van te maken' - bij de opengelegde ingang van de Hollandsche Schouwburg in de Amsterdamse Plantagebuurt: doorgangshuis voor voornamelijk joodse burgers, in afwachting van deportatie en Endlösung. De tsunami van de tweede kerstdag biedt ons via het gedrukte woord en het vertoonde beeld uit de verschillende getroffen gebieden, dat er ook hier geen voorstelling meer van te maken is. De vloedgolf kende geen verschil tussen vissers, zonneaanbidders en kustbewoners: onbarmhartig, meedogenloos. Natuurkrachten gaan weer elke voorstelling te boven. Giro 555. Poesy so easy job.

'Tante Jo' - vaker aangehaald, zij legde mij de kaart in moeilijke jaren en had een rotsvast vertrouwen in de mens, niettegenstaande de vele tegenslagen in haar leven. Zij mocht honderd jaar oud worden, liet mij eens denken over de uitspraak: 'Natuurrampen zullen een einde maken aan de oorlogsgedachten van de mens.' Zou het die kant uitgaan? Zelf weten wij nog maar weinig van de kennis over de rampen die de mens (vaak ten bate van zelfverrijking) over zichzelf heeft afgeroepen: luchtvervuiling, ontbossing, overbevolking, klimaatveranderingen, een negeren van gezond verstand dat soms ons begrip te boven gaat. Redeloos, radeloos, reddeloos. Elke hype in deze lage landen een houvast, terwijl wij er absoluut van kunnen uitgaan dat enig houvast niet meer bestaat, dat er geen status quo is, dat voortdurende veranderingen te wachten staan, waarvan wij ons de omvang inderdaad niet kunnen voorstellen. Mijn houvast zou dan een uitgangspunt zijn, ooit gesteld door de Nobelprijswetenschapper Linus Pauling: "I know: discoveries will be made that my imagination is incapable of conceiving. I await them with curiosity and enthusiasm."

Aanstaande zondag de nieuwjaarsreceptie in Ruigoord; eerder die dag een C.Buddingh'-bijeenkomst in Dodrecht; wij zullen in Ruigoord meer te horen krijgen over het onverwachte overlijden van Glen Hahn, onvermoeibaar percussionist, drummer, fluitspeler, de laatste jaren binnen La Vie en Rose, het gezelschap van Lucas Amor, dat Europa doorkruist met zijn wereldmuziek. Niet niets de kunst van het sterven - wij worden er dagelijks, in wereld-, vrienden- en familieverband aan herinnerd. Open je handpalmen en zie zowel links als rechts M en M: Memento Mori. Gedenk te sterven. Moge de geest blijven waaien! Simon Vinkenoog.

Dinsdag 4 januari 2005

One's own Country and its Ruler

volgens de Universal Festival Calendar, ooit uitgegeven door de britse Shrine of Wisdom. In dagelijks gebruik, op de dagen na dat niemand universeel of heilig of mysticus is. Beter laat dan nooit, op deze eerste dag van entree in het nieuwe Anno Domini 2005. Welkom iedereen! Na twaalf dagen afzondering in Den Haag (afstanden afgelegd: van televisiekamer naar de scrabble-serre, van de waterpartij in de Scheveningse bosjes met twee hondjes naar boekhandel Paagman met Edith; twee keer een email vanuit het Koetshuis met een gedicht de buitenwereld in, straks voor iedereen te openbaren): het was goed alleen te zijn, het was goed met vrouw en haar moeder samen te zijn, het was goed pijn en plezier te delen, het was goed, het is goed en goed zal het zijn.
Wie het oog ervoor heeft, wie het oor te luisteren legt; door elke crisis in de wereld breekt al wat ziek en problematisch is openlijker naar buiten en is dan al op weg naar oplossing (verlossing?) en genezing. Het gaat om genezing, en bovendien dienen wij van het gezonde mensbeeld uit te gaan en niet het zieke of afvallige. De wereld wil bedrogen worden, en zo is het mijn hele leven gegaan - the whole world is in prison, and we're planning this incredible breakout! volgens de vitale Ken Kesey, en elke dag vraag je je af: wat doe je eraan?
Adem scheppen dus, Entershift.
En nog eens: twaalf dagen afwezigheid schept lectuuraanvoer. Ik maak stapeltjes Volkskrant, NRCHandelsblad en Het Parool, Edith pakt de rekeningen en gezamenlijk tijgen wij aan het werk. Zelf geen kerstkaarten meer versturende, zijn wij uiteraard toch dankbaar jegens al diegenen die dat wel doen, hartelijk dank allemaal, en onze oprechte deelname, Ko, met de dood van Grietje.
De in een album herdrukte strips over Topsland van Rob Peters ontvangen, tekst en tekeningen uit l967, met een troubadoer Simon, 'die zijn naam overigens dankte aan de dichter Vinkenoog, de Nederlandse stem van de love&peace-generatie', volgens de inleider bij de herdruk (www.BeeDee.nl)Pieter van Opheusden.
Een video van Televisie Noord-Holland; mijn bijdrage afgelopen maand aan de rubriek 'Begane grond', een wandeling langs mijn jeugdadressen.
Een cd van Pulsar van sea-urchin.net/buggers, nog te beluisteren.
Een boekje met foto's van Eddy Posthuma de Boer: Chambres sauvées, te weten kamers van schrijvers, componisten en een schilder in de aan hen gewijde woonhuismusea overal waar Eddy zijn nieuwsgierige en kosmopolitische oog liet dwalen. Ik stuur hem en Henriette mijn Goede raad is vuur - met de opdracht poemes sauvés. Met onze dank.
De uitnodiging voor een Dégistation van François Gervais en Harry de Winter bij de Nico Koster Studio's in Amsterdam-Noord van de 15e januari zullen wij moeten terzijde leggen, bezigheden elders hebbende (wat vaker gebeurt).
De Gids vraagt mij toestemming een bijdrage van mijn hand aan het Pak van Sjaalman, eerder in 1984 in het tijdschrift verschenen, te mogen herdrukken in een bundel eerder in honderd jaargangen verschenen artikelen: Trots en twijfel. Kopstukken uit de Nederlandse natuurwetenschap van de twintigste eeuw. Niets op tegen, uiteraard.
Uit Vlissingen stuurt Joep Bremmers mij een honderdtal pagina's met transcripties uit Allen Ginsberg's dagboeken uit de jaren 1982/3. Met e-mailgroeten van Steven Taylor ('die erbij was', als gitarist op Allens toernees); verheugd te retourneren
Een pakket bij de post te halen; afzender Kalmthout. Het Willem Elsschot Genootschap, kan niet anders.
Een prettig en inspirerend antwoord van Guus Bauer op mijn brief, de dag dat ik aandacht aan zijn uitgeversschap wijdde hier in Kersvers, op de Dag van de Kleine Uitgevers.
En zo nog het een en ander, iedereen dank. Het programma Kunststof (Radio l, maandag 17 januari 2005 tussen l9 en 20u vanuit Studio Desmet in Amsterdsam) vraagt me om een gedicht. komt in orde, lieve mensen, Simon is back in town!
Op naar Festina Lente. Tot morgen, DV. Me, Myself and I.

DECEMBER 2004