Andrew (C.), apostle, Patron Saint of Scotland
Hield ik me gisteren
met de aangekondigde komst van een oude vriend bezig, vandaag wil ik
nog even nabeschouwen hoe ontzettend (niet in de betekenis van: ontstellend)
interessant de bijeenkomst A Beautiful Frenzy in het Brusselse
Paleis voor Schone Kunsten afgelopen zondag was; ter gelegenheid van
haar 25 jarig bestaan had de Amsterdamse punkband THE EX in samenwerking
met de Paleisstaf een bizondere ontmoetingsgelegenheid geschapen in
de nieuw geopende Terarkenzalen. De Nederlanders troffen een francofoon
publiek, waarvan het beeld hetzelfde te zien gaf als op andere feesten
overal ter wereld, dreadlocks en paardestaarten zijn nog immer in zwang,
wat minder baarden. Uit Nederland de dichters Hans Plomp, Frank Starik,
Menno Wigman, De Dichters uit Epibreren,verder musici uit Ethiopie en
Engeland, Japan en de VS., Duitsland en Engeland, de Instant Composers
Pool en voor mij een groot plezier met Han Bennink een set van twintig
minuten jazz & poetry onvervalst, straight from the horse's
mouth, and what have you...
Hoe vaak heb ik me er, ook de laatste maanden, weer van vergewist
hoe anders het is muziek lijfelijk, van geluidsbron tot oor te ondergaan,
in stede van de mechanische wijze waarop het wordt overgebracht via
de daartoe vervaardigde apparatuur. Dan maar het Grote Concert van de
Stilte, zoals Rob Peters dat noemde; elk geluidseffect komt uit het
leven zelf voort. Terwijl een incognito Majesteit boven onze hoofden
de Karel Appeltentoonstelling van Rudy Fuchs bekeek en het publiek op
de lopende tentoonstelling Türkiye eeuwenoude schatten
bewonderde, was het in de daaronder gelegen ruimten een en al door rook,
bier en wijn
aangewakkerd jolijt.
Ik krijg dezer dagen
uiteraard steeds meer te maken met de komende verkiezingsronde van de
zogenaamde Dichter des Vaderlands, een erefunctie die ik sinds
een alternatieve verkiezing georganiseerd door de opgetogen redactie
van het internetpoëzieblad Rottend Staal als ad interim
heb uitgeoefend, nadat Gerrit Komrij er de brui aan had gegeven, tot
aan de komende officiële verkiezingen, uitgeschreven door Poetry
International, NRC Handelsblad en andere media...En deze week gaat de
campagne van start. Kwamen al vragen: TV Noord Holland, Het Parool,
AT 5 (a.s.zaterdag Lezen&cetera), KRO-radio e.t.q.
Nu even kijken of de ad interim de volledige verantwoordelijkheid op
zich wil nemen, met toestemming van en uitverkoren door, ja wie zijn
het die in letterland de lakens uitdelen? Het zijn godzijdank altijd
nog de schrijvers zelf die kunnen bepalen wat zij van plan zijn te gaan
doen, zelfs als ze van plan zouden zijn niets te doen, wat me heel moelijk
lijkt in deze dagen die elk moment van de dag om je aandacht vragen.
Een flierefluitende scherpslijper onderweg dus, dwarsligger vrolijkheid,
een en al opgetogenheid, over de wonderen die het leven nog niet uit
zijn.
Wat is uw programma, functie, rol, betekenis?
Verdom de oorlog. Beziel de vrede.
Simon Vinkenoog.
Hierocles of Nicomedia, Neopythagorean, 3rd cent. A.D.
Welkom 49ste week.
Bij het e-mailverkeer, dat zich aandient, de aankondiging van de komst
naar Amsterdam van Ralph Abraham, op de terugweg van een lezing in Dusseldorf
naar zijn standplaats Santa Cruz in Californië. Wij kwamen elkaar
meer dan twintig jaar geleden hier in Amsterdam tegen, en eens bezocht
ik hem chez lui. Hij was een der eersten, die zich met de chaostheorie
bezig hield - als hij weleens in Amsterdam langs kwam, placht hij schertsend
te zeggen dat er zo'n veertig, vijftig mensen waren die wisten waarover
hij het had, en ze ontmoetten elkaar op de vele plekken waar universiteitsprofessoren
ter wereld terecht kunnen. Ik denk aan Jan Nederveen Pieterse en andere
multi-disciplinaire onderzoekers.
In mijn trots bezit de vier delen van The Visual Mathematics Library,
over Dynamics. The Geometry of Behavior, waarvan hij mede-auteur
en redacteur is. Part One.Periodic Behavior.
Part Two: Chaotic Behavior. Part Three: Global Behavior. Part Four:
Bifurcation Behavior.
De eenvoudige Nederlandse lezer mocht het in 1995 doen met de Kosmos
New Age-uitgave: Trialogen op de rand van het westers denken. Chaos,
creativiteit en verbeelding op weg naar een visionaire toekomst.
De gesprekken in dit boek, tussen Rupert Sheldrake, Ralph Abraham en
Terence McKenna zijn ontstaan uit een aantal discussies over een periode
van acht jaar gevoerd. Al bij de eerste ontmoeting in 1982 waren de
drie onderzoekers verheugd dat hun verschillende interesses en denkstijlen
in wezen synergetisch waren.
'Sindsdien hebben we onze huidige interesses samen kunnen onderzoeken
op een manier die fascinerend is gebleken voor onszelf en anderen. Onze
vriendschap is een inspiratiebron geworden voor onze individuele onderzoeken
en boeken. Van 8 tot 12 september 1989 ontmoetten we elkaar in het Esalen-Instituut
te Big Sur, Californië, om vier dagen met elkaar te converseren.
De eerste twee dagen bestonden uit dialogen en trialogen die we in het
publiek voerden, de volgende twee dagen praatten we onder zes ogen.
In 1990 zagen we elkaar daar opnieuw van 3 tot 6 september. De uitgeschreven
notities van die gesprekken te Esalen zijn de basis van dit boek.'
De samenspraken zijn in tien hoofdstukken ondergebracht: Creativiteit
en verbeeldingskracht, Creativiteit en chaos, Chaos en verbeeldingskracht,
De wereldziel en de paddestoel, Licht en zien, Entiteiten, Het onderbewustzijn,
De resacralisering van de wereld, Onderwijs in de nieuwe wereldorde,
en De Apocalyps.
Drie motto's bij het derde hoofdstuk Chaos en verbeeldinksracht:
"De onderdrukking van de chaos belemmert de creativiteit en
houdt dus ook de verbeeldingskracht tegen.De creatieve verbeeldingskracht,
die zich het meest manifesteert in mensen zoals Euler of Bach, zou iedereen
moeten kunnen ontwikkelen. De mensen verzetten zich tegen hun eigen
creatieve verbeeldingskracht." Ralph Abraham.
"De verbeeldingskracht appelleert aan een Goddelijke Vonk in de
mens. Het is absoluut verwarrend te proberen de verbeeldingskracht te
beschouwen als een noodzakelijke kwantiteit in de biologie. Het is een
uitstraling die van boven komt - letterlijk een afdaling van de wereldziel
in ieder van ons." Terence McKenna.
"Het is duidelijk dat de chaos vrouwelijk is en dat de schepping
uit de chaos lijkt op de schepping uit de moederschoot: een allesomvattende
potentialiteit die uit de duisternis te voorschijn komt." Rupert
Sheldrake.
Daar kunnen we het dezer dagen mee doen; als het boek uitverkocht is,
hoop ik dat de huidige uitgever een herdruk zou kunnen overwegen - en
dat degenen die verdere interesse hebben, het boek (er is uiteraard
een oorspronkelijke Amerikaanse uitgave van) antiquarisch mogen vinden:
dit medium is wat dit soort aangelegenheden betreft, een goudmijn!
De laatste regels uit Het woord vooraf van Jean Houston luiden:
"De auteurs bevinden zich op de grens van een nieuw en nog veel
langer Verhaal. U ziet en leest op een ander niveau. De Trialogen
verworden zo tot een tekst van 'Ceremonies op de Rand van de Geschiedenis',
een mysteriespel uit Eleusis dat ons uitnodigt om ons aan te sluiten
bij de drie celebranten wanneer ze net als Pindarus zingen toen deze
de oude mysteries overpeinsde: 'Gezegend zijn zij die deze dingen hebben
aanschouwd. Zij kennen het einde van het leven, en ze kennen de goddelijke
beginselen ervan.'"
That's all for today, folks! Yours truly, Simon Vinkenoog.
Shinram Shonin (B.), founder of Judo-Shin School, c. 1173-1262 A.D.
De televisieschermen
tonen elke journaaluitzending de menigte, die zich al bijna een week
verzamelt op dat grote plein en de straten van het Oekraiense Kiev om
te protesteren tegen frauduleuze verkiezingen.
En ik denk aan het boek Massa en Macht van Elias Canetti, dat
ooit bij eerder doorbladeren en fragmentarisch lezen al een diepe indruk
op mij maakte. Ik pak het na lange tijd uit de kast en herlees zijn
indeling van menigtes al naar de emotional content.
"The oldest of these are the baiting crowd and the flight
crowd. These are to be found among animals as well as amongst men and
it is probable that their formation among men has time and again been
influenced by the example of animals. The prohibition, the reversal
and the feast crowd, on the other hand, are specifically human. A description
of these five main types is indispensable, and its interpretation can
afford insights of considerable importance."
Zo is het: van
hel naar hemel op aarde, van de lynchings, pogroms en razzia's naar
de panieksituaties (iemand roept Brand!!). Vervolgens van het vechten
en vluchten, dat we met de dieren gemeen hebben, naar de boycot, de
sit-in, de staking, de dienstweigering, het geweldloos verzet, de burgerlijke
ongehoorzaamheid, en tenslotte het alomvattend gevoel van samen Een&Velen
te zijn, dancing in the streets. Al dat tesamen; we krijgen
voortdurend fragmenten van dat carnaval, die existentiele situatie op
leven en dood, om vrijheid en mensenrecht te zien. En de heren in hun
donkere pakken schudden elkaar met merkbare tegenzin de hand.
Ik sla er een ander boek bij open, op zoek naar het Feast of Fools
in Norman Brown's Closing Time, maar stuit al op de eerste
pagina van de Preface op het wel zeer actuele: 'Confusion,
source of renewal, says Ezra Pound.'
Door het boek zijn fragmenten uit Joyce's Finnegan's Wake en
de Nieuwe Wetenschap van Giambattista Vico (1668-1744) gestrooid,
en van commentaar voorzien. Van Vico komt: "Poetic truth is metaphysical
truth, and physical truth which is not in conformity with it should
be considered false."
Van Masse und Macht (Claassen, Hamburg), Crowds & Powers (The Viking
Press, New York, second printing October 1966) is in de guldentijd à
36.50 bij Athenaeum, Polak en Van Gennep een Nederlandse vertaling,
Massa en Macht verschenen.
De helaas vroeg gestorven filmer-fotograaf Johan van der Keuken liet
zich in de serie 'Het beslissende boek van...' door Margreet Dijkgraaf
in NRCHandelsblad als volgt over het boek uit. "Het was een ongelooflijke
eye-opener. Ik zag er zoveel waarheid in. Wat Canetti doet is het idee
van de macht en van de massa stap voor stap onderzoeken - op het niveau
van de geschiedenis, van de journalistiek, van de mythologie, van de
antropologie, van de politieke wetenschappen. Het is een fabuleus, schitterend,
helder geschreven bouwwerk, opgebouwd uit kleine hoofdstukjes - parels
qua compositie en qua taal. Het maakte zo'n sterke indruk op me omdat
wat Canetti schrijft bijna onontkoombaar is. Hij laat zien dat wij in
een oeroud patroon zitten. Al onze voorstellingen zijn gekleurd door
het beeld van de massa. Hij voert dat beeld terug op het alomtegenwoordige,
het vuur, het woud, het water, de dood en het overleven. Canetti wijst
op allerlei onbewuste strategieen die wij hebben om onze eigen dood
niet onder ogen te zien. Je zou kunnen zeggen dat het ook het gevaarlijke
terrein is waarop ik me begeven heb de laatste jaren. Het onder ogen
zien van de dood wordt vermeden door steeds te verdwijnen in massabeelden.Boven
die massa uit torent de overlevende, de held, de onkwetsbare die blijft
leven. Hoe meer gevaar hij overleeft, hoe onaantastbaarder hij wordt,
hoe meer leven hij zuigt uit alle anderen. De figuur van de held gaat
over in die van de politieke machthebber, de dictator, die over leven
en dood van zijn onderdanen beslist. Om zijn macht geloofwaardig te
houden moet hij er niet voor terugdeinzen om tot executie over te gaan.
In die zin zijn oorlogen vaak niet alleen gericht tegen de vijand maar
ook tegen de eigen bevoilking. De machthebber komt alleen te staan tegenover
de massa. Daarin speelt het bevel een grote rol - het bevel als een
uitgesteld doodvonnis.(...)
Pas aan het eind van zijn boek komt hij met een soort van perspectief.
Je kunt vrijheid vinden in het moment dat je het bevel weigert. Je kunt
het uitgestelde doodvonnis naast je neerleggen. Iedereen draagt dat
verlangen in zich en dat verlangen moet je volgen."
Dit is het, deze vroege zondagmorgen. Hedenmiddag maak ik, DV, mijn opwachting in het Bozar Museum voor Schone Kunsten in Brussel, met Han Bennink op de tamtam. Simon Vinkenoog. Hare Om.
Jimi Hendrix (1942-1970)
"Wij zijn nog in wording: ook hier groei ik - de www.simonvinkenoog.nl is niet bedoeld als een stortbak voor mijn optredens, publicaties en andere ervaringen: eerder geef ik duurzame ideeën van anderen door: er zijn nog zo veel meer mogelijkheden om de toekomst te verkennen dan via de voorspelde rampen-scenario's rondgebazuind wordt. Dat er hoognodig behoefte is aan een ingrijpende mentaliteitsverandering in onze wereld: ik ben niet de enige die daar bij voortduring op wijst." (Kersvers, 29 juli 2004).
"Al sprak ik
de taal van mensen en engelen, dan was ik nog, indien ik geen liefde
had, een schetterende trompet of een rinkelende cymbaal!
Al bezat ik profetische gave, kende al de geheime heilswaarheden en
had alle wetenschap, ja, al had ik zo'n sterk geloof dat ik bergen verzetten
kon - indien ik geen liefde heb, ben ik niets.
Zelfs al gaf ik mijn hele vermogen weg om armen te spijzigen en leverde
mijn lichaam om verbrand te worden - indien ik geen liefde heb, baat
het mij niets.
De liefde is lankmoedig, de liefde is goedertieren, zij is niet jaloers;
de liefde praalt niet, blaast zich niet op, is niet onfatsoenlijk, zoekt
haar eigen belang niet, wordt niet verbitterd, rekent het kwade niet
toe; zij verblijdt zich niet in de ongerechtigheid, maar verblijdt zich
in de waarheid; zij bedekt alles, gelooft alles, hoopt alles, duldt
alles.
De liefde vergaat nooit; profetieën, ze houden op te bestaan; tongentaal
- er zal een eind aan komen; kennis, zij wordt tenietgedaan; want ons
kennen is niet volledig en ons profeteren is gebrekkig; en wanneer het
volmaakte komt, zal het onvolledige teniet worden gedaan.
Toen ik een kind was, sprak ik als een kind, voelde ik als een kind,
dacht ik als een kind; maar nu ik een man ben geworden, heb ik dat kinderlijke
weggedaan.
Want wij zien nu door een spiegel in raadselen, maar dan zie ik van
aangezicht tot aangezicht; nu is mijn kennis gebrekkig, maar dan zal
ik kennen zoals ik ook gekend word.
Nu blijven geloof, hoop, liefde, deze drie; maar de grootste van deze
is de liefde."
De eerste brief
van Paulus aan de Korinthiërs - 1 Korinthiërs 13:1-13.
Uit de zojuist verschenen uitgave in de serie Klassieken van Wijsheid:
Het Nieuwe Testament, 350 pagina's, ingeleid door Ralf Bodelier,
Servire, 2004, ISBN 90 215 4087 8, www.servire.nl
en www.servire.be.
Het betreft hier de zogenaamd Leidse vertaling uit 1912, een initiatief
van de remonstrantse predikant I.Hooykaas uit Rotterdam. Met drie andere
bijbelgeleerden (A.Kuenen, W.H.Kosters en H.Oort) stuurde hij de vertalers
aan. De vertaling van het Nieuwe Testament is met name het werk van
H.Oort. 'Het is déze vertaling die nu, negentig jaar later, voor
u ligt.'
Met liefde gedaan, Simon Vinkenoog
Paracelsus, Hermetist,
b. 1493, d. 24/9/1541 A.D.
"Het enige dat telt, is de dag van vandaag, die nooit weeromkomt
en het leven, dat prachtig, kwellend en uiteindelijk onbegrijpelijk
is." Deze tekst en het aloude I Tjing-symbool zijn afgedrukt
op het overlijdensbericht van Dries Langeveld (Utrecht 26 maart 1944
- Amsterdam 21 november 2004) die vanmorgen op de begraafplaats Zorgvlied
aan de Amsteldijk ter aarde besteld is.
Over onze bijna twintigjarige samenwerking bij het tweemaandelijks tijdschrift
BRES valt uiteraard veel te zeggen, maar hier (nog) niet. Aan onze samenwerking
kwam een jaar geleden een abrupt einde; eigenlijk te pijnlijk om over
te schrijven, en bovendien - wat gaat het anderen aan? Eén persoon
vertel ik alles, voor zover ze dat al niet weet (Edith kent mij 17 jaar
van binnen en van buiten) en voor aanstormende biograaf Derrrick Bergman
heb ik evenmin geheimen.
Deze Kersvers-pagina's zijn geen bekentenissen, dagboek, geen
biechten, confessions of openbaringen; zij trachten wel zo
getrouw mogelijk weer te geven de aangelegenheden waarmee ik mij bezig
houd, de actieve en passieve, de nieuwsgaring die elke dag opnieuw begint.
Er is inderdaad slechts dat eeuwige Nu, dat inderdaad nooit terugkomt
als de dag van gisteren, of vorig jaar of vorige eeuw, die eveneens
tot het Nu behoren, al is het slechts in de herinnering, je hele leven
is een Nu, bliksemschicht tussen donderslagen van ongehoorde stilte.
Wat hebben onze eigen woorden en daden te betekenen binnen de context
van een verscheurde wereld; monden die straatdemonstraties in de Oekraïne
uit in geweld, of wordt het een fluwelen revolutie? Wordt er nu wel
of niet een einde gemaakt aan de hondergsnood en genocide in Afrika?
Elk continent zijn heksenketels en brandhaarden; overal een blijkbaar
onmachtige vredeswil tegenover een uitdijende militair-economisch-politieke
machtsstructuur.
Komend weekend, vandaag beginnend in de Amsterdamse Beurs van Berlage
Nederlands Sociaal Forum. De eenmalige uitgave, een 32 pagina's
tellende programmakrant op tabloid-formaat geeft een overzicht van de
medewerkende organisaties: 'Broedplaats van ideeën en dwarsverbanden'
en 'Een andere wereld is mogelijk. Een ander Nederland nu!'
Hoognodig. Activisten. Denkers. Doeners. 'Strategieën van verzet.
De beweging in beeld. Gaat duurzaamheid samen met groei en export van
de economie? Activisten kiezen hun favoriete acties. Hoe lang houden
de Amerikanen het vol in die onmogelijke situatie?'
Van esoterische
zijde eveneens 'Amerika op drift' door de Meester --, via Benjamin Creme,
in het zojuist in de bus gevallen decembernummer van Share Nederland,
www.sharenl.org.
"Het is slechts een kwestie van tijd voordat het Amerikaanse volk
beseft dat het een ernstige fout gemaakt heeft. Het heeft, zij het met
behulp van veel gestolen stemmen, een man en een regering herkozen,
die zich zowel nationaal als internationaal wijden aan het scheppen
van verdeeldheid en haat.
Het zal vol spijt zien hoe zijn met trots gekoesterde vrijheden worden
aangevallen; het zal een scherpe daling zien in levensstandaard wanneer
de regering noodgedwongen tracht om haar enorme schulden aan te pakken;
het zal getuige zijn van het verlies van vertrouwen in zijn valuta en
een scherpe achteruitgang zien van handel met hun traditionele handelspartners.
De rampzalige inval in Irak zal verder zweren, zowel in Irak als elders
in de wereld. In reactie op de angst en de haat die deze regering welhaast
wereldwijd heeft aangewakkerd, zullen de mensen geneigd zijn om naar
binnen te kijken en zichzelf nog meer van de wereld afkeren.
Een groot probleem met deze regering is de krachtige illusie waaronder
zij werkt: dat zij door God geïnspireerd is en dus, met goddelijke
genade, helpt de christelijke wereld en boodschap in haar vroegere kracht
en glorie te herstellen. Hierdoor hebben de VS een reuzenstap achteruit
gezet en daarbij zichzelf geïsoleerd van de werkelijke zorgen in
grote delen van de wereld: milieuvervuiling en de behoeften van een
planeet onder druk van een ophanden zijnde catastrofe.
De VS zullen zien dat de wereld niet stil zal staan. Met of zonder Amerikaanse
medewerking zullen de landen zo goed als zij kunnen verder gaan om een
oplossing te zoeken voor de vele ecologische en sociale problemen die
ons bestoken en die zo dringend moeten worden aangepakt. Amerika zal
zien dat het achtergelaten en genegeerd wordt, en pas dan zal het bereid
zijn om 'voor' te gaan."
Tot zover dit fragment uit een uniek maandblad, dat ik elke maand graag
lees.
In de bus ook het december 2004/januari 205-nummer van Bres, nr.229.
Hierbij ingestoken een inlegvel met het bericht van het verscheiden
van Dries Langeveld. 'In het volgende nummer zal een uitgebreid interview
verschijnen van de hand van Gerben Hellinga die in de afgelopen weken
een aantal gesprekken met Dries heeft gevoerd.'
Tot zover ook deze vrijdagpagina van Kersvers, 'voortkabbelend dagboek' berichtte mij S.S. te A. Het ga u goed. Simon Vinkenoog.
Het werd inderdaad
een onstuimig feest, Jules Deelder 60, Houzee! in het Rotterdamse
Calypso, gisterenavond en het was nog niet ten einde toen wij opstapten
om de nachttrein van drie uur naar Amsterdam te halen.
Edith en ik hebben weer eens behoorlijk gezwierd op de hard bop van
Hans Dulfer en zijn talentvolle companen, naderhand was er een springerige
punkjazz-zanger, die ons in vervoering bracht en uiteraard was de 60-jarige
aucteur ook zelf achter de draaitafel uiterst actief.
Een volle bak; terwijl oud-burgemeester Bram Peper zich gewillig voor
een t.v.-camera liet interviewen, kon een zowaar humoristisch uit de
hoek komende burgemeester Opstelten even later Jules de Wolfert van
Borselenpenning overhandigen, de hoogste onderscheiding die de stad
Rotterdam kan uitreiken aan burgers die zich verdienstelijk gemaakt
hebben voor de stad.
Wat nergens op lijkt is echt, luidde een uitspraak van Deelder bij de
ingang - en inderdaad waren ze allemaal even echt, de mensen die ik
de hand kon schudden of omhelzen omdat ik hen al kende van heel wat
eerdere ontmoetingen in de stad en haar ommelanden: Loes Luca, Hansje
en Frans Vogel, Rinus Vroegindeweij, Ad Speksnijder, Caspari de Geus,
Woody van Amen, Klaas en Heleen Gubbels, A.Moonen (in een rolstoel),
Annemarie M.C. Fok - haar geschilderde zaaldecoraties met reuzeportretten
van de jarige deden het goed, hun dochter Ari - die een prachtig gedicht
voorlas, dat eindigde met de bekende eindregels van het ooit door Jules
aan haar opgedragen gedicht: 'Dus lieve papa / wees niet bang / de wereld
draait rond / en dat doet-ie nog lang', Frank van Dijl, Rinus Mieremet,
Rosalie en Rob Peters (zie diens webstek: www.bismarck-art.com),
Ger Sax, uit Amsterdam Suzanne Holtzer en Liesbeth van de Bezige Bij,
de tatouagekoning Henk Schiffmacher en zijn vrouw Louise van Teylingen
(dochter van de prachtige, te vroeg gestorven schrijver en Hare Krishna-vertaler
Hendrik van T.), Xandra Brood, oud-Spartanen Titus Bosselaar en Arie
Van Ede met echtgenotes (wij kwamen aan hun tafeltje te zitten), Jeroen
Wielaert, et j'en passe; de kale en kaalgeschoren heren, de
babes en managers, de coterie kortom- de jonge Woorddansers, Peter de
Groot van Krakatau en degenen die zich voorstelden als zoon,
of dochter van ..., wat me telkens weer verraste.
'Keep on dancing, it's your fortune' - o, wat voelde ik me weer fortuinlijk
en gelukkig en hoe goed het doet dat gevoel met zovelen te kunnen delen.
En wat smaken oesters goed!
The day after (nooit een kater van whisky en wiet), telefoon rinkelt,
afspraken worden gemaakt, de weekbladen zijn binnen en het mist. Om
vijf uur opent Hans Plomp de tentoonstelling van Ernst Vijlbrief's 'Meditatie
Opjekten' - 8 olieverfschilderijen in de Galerie Connie Bos aan de Zwanenburgwal
178 (ook Ernst is jarig: gefeliciteerd) en tussen 17 en 22 uur wordt
ook met 'tapas, muziek & meer' het Openingsfeest van de uitgeverij
Pimento gevierd, tevens de verschijning van het boek Smakelijke
Verhalen, 25 geliefde gerechten van bekende Nederlanders, waaraan
Edith en ik bijdroegen met een verhandeling over en recept voor
Stoofaal.
Kortom, het feestgewoel en het feestelijk gevoel is niet verdwenen in
den lande, en dat is maar goed ook, zei hij pedant. Zaterdag het doctoraalfeest
van Ida Schuurman in Cameleon Bussum, zondag de opening van drie nieuwe
zalen in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel (www.bozar.be),
waar het 25-jarig bestaan van de Amsterdamse groep The Ex wordt
gevierd, en ik optreed met Han Bennink.
Het wachten is trouwens daarna op de derde december; een uitnodiging
voor het radioprogramma Kunststof van die dag moest ik afslaan;
wij zijn dan in Den Haag voor een feest bij het Letterkundig Museum,
lezen die dag zeer nieuwsgierig het NRCHandelsblad met de namen
van de kandidaten voor het Dichterschap des Vaderlands en brengen dat
weekend weer bij Edith's moeder door. Vive la vie!
Gegroet, happy few. Simon Vinkenoog.
John of the Cross (C.), Spanish mystic, d. 1591 A.D., b. 1542.
Met camerman en
vragenstelster van T.V. Noord-Holland op stap geweest naar de plekken
van mijn jeugd; uit te zenden a.s. dinsdag 30 november, vijf over half
zeven en vervolgens die avond herhaald om het uur. Vijftig minuten filmopnamen
gemaakt, waaruit een itempje van twaalf minuten wordt gemonteerd. Tuindorp
Nieuwendam, de Wijdenesserstraat 10, waar ik voor het eerst 'zag' -
de dahlia's in een achtertuintje, waar nu een toegedekte moter staat.
De school aan de Wognummerstraat, waar ik in elk geval met goed gevolg
de kleuterschool bezocht en wellicht de eerste klas van de lagere school
- waarna wij (mijn moederen ik) naar de binnenstad verhuisden. De Noordermarkt
13, waar mijn moeder elke zondagmiddag heen trok om haar zeven zusters
te zien; ik verschool me onder tafel om de gesprekken af te luisteren,
soms werd ik weggestuurd, als het ging over "zij met haar dikke
buik...", en via de radio genoten wij van Ome Keesje en het programma
'Men vraagt en wij draaien....' waar de naam van de aanvrager viel te
beluisteren.
In het benedenhuis kwam ik zelf te wonen, toen mijn grootmoeder bij
haar dochter Mien in Aalsmeer ging wonen, begin jaren zestig - onder
leiding van Pieter Brattinga werd het huis inwendig verbouwd: de lange
gang, de voorkamer, twee alkoven en achterkamer werden éen grote
ruimte, waar zich in die flower powerdagen heel wat heeft afgespeeld...
Een aangekondigd bezoek van Jimi Hendrix had ten gevolge dat de ruimte
vol liep en wij nauwelijks een woord met elkaar konden wisselen, naast
elkaar gezeten - helaas was er geen fotograaf bij (hij was in Nederland
voor een optreden in het VPRO-programma 'Hoepla' waar mijn
zwager van toen, Wim van der Linden een der samenstellers was.)
Met Olivier Boelen beraamden wij er Poëzie in Carré
(februari 1966) en bestuurden wij het sigma-centrum in de gebouwen
van het Gebouw voor de Werkende Stand aan de Kloveniersburgwal. Ik herinner
me ook maar al te goed de LSD-trips die wij in die tijd vrij regelmatig
maakten; tevens bleef mij bij een lachgas-séance met Ken Kesey,
hahahaha - even de pijp uit en weer terug, en ik zie nog voor mij hoe
Steve Groff enkele mensen DMT liet savoureren - voor sommigen was het
te veel, zij klampten zich aan hun stoel vast uit angst dat de overgave
aan het ogenblikkelijk effect hen ergens zou voeren, waar zij niet durfden
komen. (Dit soort dingen heb ik niet aan de t.v.-kijkertjes verteld).
Waar ik verder nog in de Jordaan woonde (Westerstraat, Nieuwe Leliestraat),
ik vertelde er over gezeten op een bank van de Kees de Jongebrug; aan
de overkant van de Prinsengracht het Achterhuis, waar Anne Frank haar
dagboek schreef, op Bloemgracht 8 schreef ik mijn boek Hoogseizoen
(1962; het jaar ervoor was zoon Alexander daar geboren)- in 1962 op
de Prinsengracht 156 ook de eerste Nederlandse happening Open het
graf.
In de Bloemgracht verdronk ik bijna op mijn negende jaar; ik had een
fiets gehuurd in de Nieuwe Leliestraat (l0 cent per uur, hele middag
een kwartje) en op de Bloemgracht zag ik jongens op straat tollen. Ik
was bang dat hun zwepen tussen mijn wielen zouden raken, en voor ik
het wist lag ik in het water, waaruit ik gered werd - niet zonder dat
de fiets mee opgehesen werd; ik wilde niet dat die verloren ging en
terugbetaald zou moeten worden. Ik wees ook op de openbare lagere school
aan de overkant op de Prinsengracht, tussen brandweerkazerne en bioscoop
op de hoek van de Leliegracht, waar ondertussen een studentenhuis is
gebouwd met de opbrengsten van de royalties van Het Achterhuis.
Het hoofd van de school had mijn moeder gezegd dat ik zou moeten
doorleren; het werd de vierjarige MULO en de auto-didactiek. Maar dat
is een ander verhaal, ik liet de t.v.mensen niet nog eens naar de Pijp
gaan, waar de oorlogsjaren (tussen mijn 11e en 16e) zich voor mij afspeelden;
de twee hun gegunde uren waren ruimschoots vervuld, genoeg voor zo'n
itempje.
Kortom, ik raakte weer thuis waar ik van de zon buiten en van Edith
binnen geniet. Koffie en een partijtje scrabble, even dit via de Dreamweaver
en de rest van de dag zal zich navenant vullen. Vanavond het feest van
Jules Deelder in Rotterdam, zestig jaar jong, iedereen gefeliciteerd.
Hou je haaks, en tot het volgend bezoek. Jullie Simon V.
Xenocrates, Platonic Successor, c. 396 - 314 B.C.
"Slechts die
bukkend voor de slagen
en berustend in 't gareel
alle smaad en hoon verdragen
blijft de slavernij ten deel."
Ik kan het nog galmen,
dit en andere liederen die ik vlak na het einde van de Tweede Wereldoorlog,
op mijn zeventiende, leren kennen bij het ANJV (Algemeen Nederlands
Jeugd Verbond) waarbij ik me had aangesloten. Eenheid werd gepredikt;
het ANJV bleek overigens een communistische mantelorganisatie, dus ik
stapte er uit nadat ik tot 'kernleider' was bevorderd, wat inhield dat
ik eens per week een groepje mensen bij me thuis had, om - ja wat?
Ik heb via het ANJV in ieder geval mijn eerste vrouw, Jenny Lefevere
ontmoet, die me op 11 april 1947 een zoon Robert schonk. Eergisteren
ook hem met mijn drie andere kinderen op het verjaarsfeestje van de
jongste, Arthur (26) in Ouderkerk aan de Amstel ontmoet. Happy family,
indeed, extended - mag je wel zeggen - altijd moeilijk buitenstaanders
de genealogie enigszins te verduidelijken.
Afshin Elian, rechtsgeleerde en dichter, die een duidelijk standpunt
heeft ingenomen - zelf gevlucht voor de sharia uit Egypte - verwijt
de Nederlandse regering (op de voorpagina van de Volkskrant
vanochtend) slapheid:
'Premier Balkenende had op 2 november met minister Donner en een paar
andere top-politici, met Hirsi Ali en enkele verlichte imams naar de
plek van de moord moeten gaan, bloemen moeten leggen en moeten zeggen:
wij geven niet op, wij gaan door in onze samenleving zoals we voor 2
november deden. Net zoals president Bush en burgemeester Giuliani van
New York deden na 11 september 2001.'
Op de vraag van verslaggeefster Janny Groen: 'Vindt u de vele oproepen
de toon te matigen ontmoedigend?' is zijn antwoord:
'Dat is zacht uitgedrukt. Ik vertrouw jullie, oorspronkelijke inwoners
van dit land, niet echt. Sorry. Jullie zijn wel erg snel bereid te capituleren.
Langzamerhand begin ik te begrijpen, waarom de Duitsers in de Tweede
Wereldoorlog Nederland binnen vijf dagen hebben kunnen innemen. Jullie
snappen het niet. Jullie denken dat als het debat gedempt wordt, het
geweld zal afnemen. Maar die extremisten zijn moorddadige types die
zich niet laten afremmen door een gematigder toon. Ze zijn er slechts
op uit anderen met geweld te onderwerpen aan de islam. Bovendien: wat
nou, toon matigen? Ik heb nooit iets extreems gezegd. Ik ben nooit zover
gegaan als Friedrich Nietzsche, die over het christendom heeft gezegd:
hoe meer christenen hoe meer misdadigers en zieken. Ik heb me altijd
behoedzaam uitgedrukt.'
Over die capitulatie
voor de Duitsers gaat Elian wel erg kort door de bocht. De Duitse troepen,
op en top gewapend en klaar voor de Blitzkrieg trokken ons landje binnen,
waar een armzalige dienstplichtige troepenmacht met verouderde bewapening
en incompetente officieren wel de nodige tegenstand bood, maar moest
zwichten voor parachutisten en een absolute overmacht. De capitulatie
kwam pas na de dreiging met een bombardement op Rotterdam, dat niet
meer kon worden tegengehouden, en het is waar: de regering en het koningshuis
waren gevlucht naar Londen om het land achter te laten onder de hoede
van Secretaris-Generaal Hirschfeld van Economische Zaken, die maar al
te graag hand- en spandiensten voor de Duitsers verrichtte.
Genoeg in het verleden gedoken. Wij zijn nu eenmaal geen soldatesk volkje,
laten liever gods water over gods akkers lopen: de waterlinie, de waterlander.
Op naar de toekomst: Derrick, mijn jonge biograaf, popelt. Een goede
dag toegewenst, Simon Vinkenoog, S-5.
Diana (R.), Artemis
(G.), Goddess of Nature
Sun enters Sagittarius
Cecilia (C.), patron saint of music and of the blind
Dries Langeveld,
met wie ik sinds 1985 heb samengewerkt als redacteur van het tweemaandelijks
tijdschrift BRES, is gisterenavond, kort voor middernacht,
op zestigjarige leeftijd overleden in het Amsterdamse Anthonie van Leeuwenhoekziekenhuis.
Onze gedachten gaan in de eerste plaats uit naar zijn zoon Melchior
en zijn vriendin Mirjam; het zal hen moeilijk vallen een man als Dries,
goede vader, goede vriend en metgezel te moeten missen. Mogen zij de
vrede vinden, die vaak elk verstand te boven gaat.
Om economische redenen werd Dries (directeur-eigenaar-hoofdredacteur)
vorig jaar gedwongen het blad onder te brengen bij de geestverwante
uitgeverij Synthese in Den Haag. Om dezelfde redenen werd toen ook in
het kader van bezuinigingen een eind gemaakt aan mijn redacteurschap.
Sinds 1968 werkte ik aan het tijdschrift mee, nadat ik in het twaalfde
nummer, op verzoek van oprichter-uitgever Ted Klautz een artikel over
LSD-25 had geschreven; van medewerker werd ik op een gegeven ogenblik
chroniqueur en redacteur, en maakte diverse redactionele wisselingen
mee. Klautz, in Frankrijk woonachtig en ouder wordend, wist de uitgeverij
Elsevier, waar hij ooit Jan de Hartog had ontdekt en de naoorlogse Winkler
Prins Encyclopedie opzette, ervan te overtuigen het blad over te nemen.
Uit de Elsevier-gelederen kwam mr.Dries Langeveld naar voren, die voor
het concern als lange termijn-planner werkte, en met een management
buy out het blad onafhankelijk wist voort te zetten. Ook als uitgever
had hij grootse plannen, die hij niet alle - in een voor gedrukte media
steeds moeilijker wordend tijdperk - kon verwezenlijken.
Schrijver Gerben Hellinga, met wie Dries Langeveld bevriend was, mede
als kenners en gebruikers van het klassieke chinese orakelboek, de
I Tjing, heeft met Dries op zijn sterfbed gesprekken gevoerd, die
in BRES t.z.t. zullen verschijnen. Zelf bezochten wij Dries vorige week;
hij was verheugd ons te zien, zette het gesprek, gezeten op zijn bed
voort, en begeleidde ons naar de lift. Wij liepen hand in hand. Adieu,
oude vriend, tot ziens in de kosmos.
Het laatst-verschenen nr van BRES, 228, is gedateerd oktober-november
2004; het 229e zal op punt van verschijnen staan - daarin zal waarschijnlijk
het verscheiden van Dries niet kunnen worden vermeld, gezien de druktermijn
van een geïllustreerd tijdschrift. Losse nummers in kiosk en tijdschriftenwinkel
(Aldipress-distributie). BRES, Toussaintkade 53, 2513 CL Den Haag, tel.070-3585943,
www.synthese.ws.
Wij verwelkomen de 48e week. Het ga u goed. Simon Vinkenoog.
Praetextatus and Paulina (R.)
Wat ga ik straks
zeggen, als ik om dertien uur, samen met het Flow Theater het New
(Wo) Man Festival mag openen, dat zich dit weekeinde afspeelt in
het Mirrorcentre aan de Ter Gouwstraat 3, tegenover het Muiderpoortstation?
Als ik hier het programma zou overnemen, dat zich afspeelt in de Zorba
the Buddha Lounge, de Bodhidharma zaal en de Buddha zaal, ziet dat die
nieuwe mens zich aan heel wat activiteiten kan overgeven Zo kan hij
swingend de nacht in vanavond (Info op www.livingsatsang.nl)
- maar zover is het nog niet.
Ik zit niet met die vraag wat ik straks zal zeggen; ik vertrouw op de
inspiratie van het Moment. Je doet je mond open, volgens het adagio
van de Roemeense dadaïst Tristan Tzara, et voilà: 'la
pensée se fait dans la bouche.'
De gedachte wordt in de mond gemaakt. Mondig zijn, dát is
de nieuwe mens. Niet bang zich te uiten (in principe kent de nieuwe
mens geen angst), niet bang fouten te maken (niemand straft je), niet
meehuilen met de wolven, niet bang in het duister en zeker niet bang
in het Licht, dat soms onverbiddelijk is. De grootste vijand van de
mens is zijn eigen angst, die dwaalweg vol zelf geschapen demonen. Het
is soms moeilijk te onderscheiden wat waar is, om dat uit te vinden
heb je anderen nodig, al zul je je altijd door je eigen hart en geweten
moeten laten leiden.
Volgens Shri Ramana Maharshi is de belangrijkste vraag in je leven,
waar alle andere vragen altijd weer op terugkeren: Wie ben ik? Niet
dat je op een gegeven ogenblik het definitieve antwoord zult weten te
vinden; die vraag blijft zich onophoudelijk stellen in al wat je doet,
of niet-doet, in alles wat je zegt en denkt. Altijd op zoek naar wat
zich in het duisterste der tijden, waardoor wij nu heen trekken - laten
wij ons daar geen illusies over maken! - als licht manifesteert, en
reken maar dat het overal te vinden is: in oprechte liefde, in de glimlach
van een kind, in zon en regen, in een knuffel of omhelzing, en bovenal
in het vertrouwen dat alles gaat zoals het moet gaan, omdat het 'karmisch'
(moeilijk, maar belangrijk begrip) nu eenmaal zo moet, zoals het gaat.
(Slotconclusie: Zo het is, is het goed.)Maar leg je er niet bij neer,
als je in je eigen omgeving iets ziet wat niet goed gaat; onthoud je
van een oordeel, maar doe er iets aan als er iets aan te doen is. Ik
zit dus al op die praatstoel, merk ik nu.
Ja, het is een Osho-gebeuren: mensen op weg naar waarheid en zelfkennis.
Laat ik de verlichte meester aan het woord, zoals hij geciteerd wordt
op de uitnodiging van dit weekend (Muziek, theater, workshops, meditaties,
lezingen, satsang, film, kunst, markt, Nataraj Saterday Night Party):
'Mijn boodschap is: schep een nieuwe mens ongespleten, geïntegreerd,
één geheel. Boeddha is niet één geheel,
Zorba de Griek ook niet - beiden zijn maar de helft. Ik hou van Boeddha,
ik hou van Zorba. Maar Zorba mist iets, hij heeft geen ziel. Als ik
diep in Boeddha kijk, mis ik ook iets, hij heeft geen lichaam. Ik verkondig
een grote ontmoeting: de ontmoeting tussen Zorba en Boeddha. Ik verkondig
'Zorba de Boeddha' - een nieuwe synthese. Alleen door die ontmoeting
zal een nieuwe mens op aarde verschijnen.'
Zorba, dat is niet alleen Anthony Quinn in de film, hij is een romanfiguur,
geschapen door Nikos Kazantzakis, die een prachtige autobiografie heeft
geschreven: Report to Greco. Maar bovenal heeft Kazantzakis
de inwijdingsuitgave Ascese op papier gezet, ooit door Olivier
Boelen vertaald en in het tijdschrift Randstad gepubliceerd,
naderhand verschenen in een (uitverkochte) uitgave van de Bezige Bij.
Hoe vaak heb ik daaruit niet de les van de dag gevonden! Ik heb het
niet bij de hand en wil niet opstaan, deze nieuwe mens blijft er even
bij zitten...
Kortom, ik weet nog niet wat ik straks zal gaan zeggen (onderhuids broedt
zoiets natuurlijk, zoals er andere pannetjes op het innerlijk vuur staan),
maar ik heb vertrouwen. Ik cursiveer dit woord; zonder vertrouwen
ben je nergens - en wie wil nergens zijn? Wie zich isoleert, sluit zich
buiten de menselijke gemeenschap, the human family. Laat je
woord een boemerang zijn: het keert altijd weeer tot jezelf terug. Het
Zelf: is er een mooier begrip om datgene aan te duiden, wat ons verbindt?
Dat wij in leven zijn, dat wij hét Leven zijn, met Al wat dat
inhoudt - en wie daarvan iets heeft mogen aanschouwen, kan alleen maar
dankbaar zijn voor de geboden ervaringen, die je ten deel vallen, waar
alles van te leren en te begrijpen is. Wat je begrijpt, heb je lief,
en als het niet om de Liefde gaat, gaat het inderdaad nergens om. Liefde
heelt. Liefde deelt. En ik heb weer het een en ander meegedeeld.
Prachtige herfstkleuren overal rondom; wij plukken de dag en genieten
van het leven: een godsgeschenk. Laat ik nog even mijn strijdkreet herhalen:
Verdom de oorlog! Beziel de vrede!
Ook het oog dat over deze woorden glijdt: al het goede toegewenst.
Simon Vinkenoog.
Basilius Bessarion, Christo-Neoplatonist, d. 1472 A.D., b. c.1395.
Ha, die Jules! Arjan
Peters publiceert op de eerste Cicero-pagina in de Volkskrant
vandaag een gesprek met Justus Anton (Jules) Deelder, die 24 november
zestig jaar wordt, van wie een bundel Vrijwel alle gedichten bij
uitgeverij De Bezige Bij verschijnt, en die a.s.woensdag geëerd
wordt met een fototentoonstelling in de Rotterdamse Kunsthal, Jules
60 Houzee! - opening door Bram Peper om 17u30 - en wiens verjaardag
die avond (vanaf 20u30) in Calypso zal worden gevierd.
"Achter m'n gesloten ogen vinden nu onbekende
dingen plaats. Ik neem de taak van commentator op me.
Ik geef woordelijk verslag en merk
dat het nieuwe en vreemde van de situatie na
enkele seconden ophoudt te bestaan. Opvallend
is de goede kwaliteit der beelden."
'Cloud 9' was mijn eerste gepubliceerde gedicht.' vertelt hij. 'Breed
opgezet, verhalend. Had ik gestuurd naar Simon Vinkenoog. Het ging over
het roken van bepaalde spullen, en dan wist je: dan kun je terecht bij
S.V. te A., nietwaar? Hij plaatste het meteen in Podium en
stuurde me drie dagen later een uitnodiging voor de grote manifestatie
Poëzie in Carré, 28 februari 1966. Gelijk ja gezegd,
maar ik vroeg me wel af wat ik daar deed tussen die kanonnen als A.Roland
Holst, in een uitverkocht huis. Opmerkelijke avond was dat, zó.
Mijn onzekerheid was voorgoed weg toen de mensen moesten lachen om iets
wat ik voordroeg. In eerste aanleg ben ik een verlegen gozer. Dat heb
ik mede overwonnen doordat ik speed ging gebruiken.
Doe ik nog elke dag. Gedisciplineerd. Gaat prima. Toen ik met Brood
en Chabot optrad, maakte ik mee dat Herman flipte tijdens een optreden
in Cuijk, 8 april 2000. Hij was toen gestopt met de dope. Grootste fout
die die jongen had kunnen maken, na 35 jaar. Want toen ging-ie zuipen,
en was de hele dag volkómen lazarus. En dat weten we allemaal:
drank is een slopende drug. Dat wil je niet weten man, wat Herman in
een uur naar binnen gooide. Van die smerige likeurtjes ook nog.'
"We komen
op aarde
om die te verlaten
en in het Hierna-
maals te geraken.
Ziedaar het doel
van al ons streven:
als mens tussen de
engelen te leven."
(uit: 'Ziedaarmaals').
'Mij ken je een
onverbeterlijke optimist noemen. Geen cynicus, die is teleurgesteld
of verbitterd. De mensen worden nooit wijzer, maar mijn optimisme krijgt
niemand eronder. Wat dat betreft word ook ík niet wijzer. Het
zit in mij. Misschien heb ik dat van mijn vader, die vertegenwoordiger
was en een goeie babbel had. En humor. Een levensreddende factor. (...)
De bijbel komt vaak terug bij mij, ja. Kijk, wij hebben allemaal religieuze
gevoelens. Een dichter kan ervoor zorgen dat die gevoelens uit dat moerasgas
een beetje opstijgen. Het gaat er gewoon om dat jij het allerbelangrijkste
bent wat er is, logisch, maar aan de andere kan stel je geen reet voor.
En dat is tegelijkertijd waar! Zoals de tijd vliegt en kruipt tegelijk..
Aan fundamentalisten - of het nou christenen, moslims of muzelmannen
zijn - is de relativiteitstheorie geheel voorbijgegaan. De humorloosheid
waarmee die de godheid vereren! Funest, joh. Terwijl, als er een god
bestaat, dan moet-ie gevoel voor humor hebben.' (...) Je komt hier op
aarde om tenslotte weer te vertrekken. En misschien zijn wij wel degenen
die leven in het heelal moeten verspreiden. Wij worden hier op aarde
tijdelijk gevangen door de zwaartekracht. Maar in ons is een heimwee
naar de kosmos. Onze destiny, ons Schicksal, hoe zeg
je dat, kan ook achter dit leven liggen, ergens daarginds.'
Heilzame woorden, zeker als je in dezelfde krant in Ronald Plasterk's
column, geheten 'De grootste godslastering' leest, dat de hooggeleerde
auteur zijn hersens heeft gepijnigd om de meest extreme godslastering
op te schrijven. 'Ik zeg erbij dat dit geen citaat is, of grapje, neen,
het is mijn eigen opvatting, en ik neem elke verantwoordelijkheid. Hier
is die uitspraak. U kunt nog ophouden met lezen als u bang bent gekrenkt
te worden. Hier is hij: God bestaat niet.'
('Dit ultieme godslasterlijke standpunt wordt onderschreven door 40
procent van de Nederlanders, en vormt daarbij de grootste levensbeschouwelijke
stroming van ons land.')
Interessant, zo'n levensbeschouwing die op een ontkenning is gebaseerd.
Het is bijna een gemeenplaats te zeggen, dat al deze ontkenners religie,
of gevoelens van religie, alleen maar projecteren op de monotheïstische
godsdiensten, waarin de godheid wraakzuchtig is, straft en mensen angst
aanjaagt, of zelfs tot moorden doet overgaan. Welaan, lieve mensen,
de God waarover Jules D. en zo heel veel anderen spreken, is geen overlevering,
niet de openbaring van vroeger, maar een eigen door ervaring geschraagde
overtuiging. Ook ik ben zo'n onverbeterlijke optimist (Theo van Gogh
noemde mij manisch of pathologisch optimist) en ja, dat sla je er niet
meer uit. Ons krijgen ze niet klein! Het gaat er maar om dat je in jezelf
gelooft, en een tikkeltje mee gekregen hebt van de 'eeuwige wijsheid'
waarover ik hier gisteren schreef.
Genoeg voor vandaag; óp naar het feest in Utrecht: van vijf tot
acht in De Schuur aan de Ridderschapstraat 31-33. Toedeloe,
Simon Vinkenoog.
Jacob Boehme, mystic,
d. 1624 A.D., b. 1575.
Verjaardag Albert-Jan Heijn (1943), Bob Pochter (1937) en Arthur Stephen
Christiaan Vinkenoog (1978).
"Philosophia
perennis - een begrip dat door Leibniz (1646 - 1716) werd geïntroduceerd.
Maar de zaak zelf - de metafysica die het bestaan erkent van een goddelijke
Realiteit, die wezenlijk is voor niet alleen de dingen, maar ook ons
individuele leven en onze geestesgesteldheid, de psychologie die in
de ziel iets aantreft dat gelijk is aan of zelfs identiek met de goddelijke
Realiteit, de ethiek die het hoogste doel van de mens legt in kennis
van de immanente en transcendente Grondslag van het hele bestaan - dat
alles is universeel en zo oud als de mensheid. We vinden de restanten
van deze eeuwige filosofie in de traditionele overlevering van alle
primitieve volkeren overal ter wereld, en in haar volledig uitgewerkte
vorm heeft ze een plaats gekregen in alle hogere religies. Al meer dan
vijfentwintighonderd jaar geleden werd een interpretatie van deze gemeenschappelijke
noemer van alle voorgaande en nog volgende religies op schrift gesteld
en sindsdien is dit onuitputtelijke thema keer op keer besproken, vanuit
het perspectief van elke religieuze traditie en in alle belangrijke
talen in Azië en Europa."
Zo begint Aldous Huxley (1894-1963) de inleiding van zijn boek The
Perennial Philosophy, in het oorlogsjaar 1944 verschenen. In een
nieuwe serie Klassieken van Wijsheid heeft uitgeverij Servire
deze week een gebonden heruitgave van de eerder verschenen vertaling
van Huxley's Eeuwige Wijsheid op de markt gebracht (ISBN 90
215 4067 3, € 22.50), met een voorwoord over de ontstaansgeschiedenis
van het boek van mijn hand.
Met hoeveel vreugde ik de verschijning van dit boek toejuich, valt best
onder woorden te brengen. Hoe hoognodig de verwijzingen naar een kennis,
een geloof, een gnostisch weten, een ervaring, een overtuiging die door
de eeuwen heen mensen ten deel is gevallen, waardoor hun inzicht in
de werkelijkheid, en hun bewuste deelname daaraan, ingrijpend verandert.
Metanoia, epifanie, satori, de gewaarwording van het numineuze, de AHA-Erlebnis
op existentiële grondslagen - in velerlei termen en benaderingen
zijn deze ervaringen geduid en beschreven. Huxley vervolgt zijn Inleiding
met de woorden: "In het voor u liggende boek heb ik verschilende
fragmenten uit deze geschriften samengevoegd. Ze werden voornamelijk
gekozen op grond van hun inhoud - omdat ze een goede illustratie zijn
van een bepaald aspect van het stelsel van de eeuwige fiolosofie - maar
ook om hun inherente schoonheid en gedenkwaardigheid. De fragmenten
zijn gerangschikt naar thema en als het ware ingebed in een commentaar
van mijn hand, dat is bedoeld om ze toe te lichten, verbindingen te
leggen, ze uit te werken en waar nodig te verklaren."
Huxley benadrukt herhaaldelijk, dat alleen door psychologische en ethische
experimenten de diepste aard van de geest en zijn mogelijkheden ontdekt
kunnen worden. "In de normale omstandigheden van het gemiddelde,
op de zintuigen gebaseerde bestaan zijn deze mogelijkheden van de geest
hoogstens latent aanwezig en worden niet zichtbaar."
Onthechting, liefde en nederigheid - het astrolabium van de mysteriën
van God. "Wie zelf geen heilige of wijze is kan, waar het de metafysica
betreft, zich het best verdiepen in het werk van diegenen die wel heilig
en wijs waren en, omdat ze in hun zuivere manier van zijn iets hadden
veranderd, konden beschikken over een kennis die qua soort en hoeveelheid
meer dan alleen maar menselijk was."
Een livre de chevet dus, om bij de hand te hebben en open te
slaan, 320 pagina's, 27 naar onderwerp gerangschikte hoofdstukken, een
literatuuropgave van vijf en een register van acht pagina's.
Onderwerp niet alleen van deze dag, doordrongen van, omvat door, begrepen
in en er zoveel mogelijk naar handelend: eeuwige wijsheid. De weg van
het hart, voorbij woede en haat, angst en verkokerd oordeel. We're
all One! Simon Vinkenoog.
Picus di Mirandola,
Neoplatonist, d. 1494 A.D., b. 24/2/1463
Gertrude the Great (C.), mystic, c.1256 - 1311 A.D.
"Het zoeken
naar een antwoord op de dood is waarschijnlijk de grootste
wilde ganzenjacht van het menselijk bestaan." Deze woorden ontleen
ik aan het laatste hoofdstuk The Living World and the World of Death
van het in 1972 in Londen (bij Allen Lane, The Penguin Press) verschenen
boek van Gil Elliot: Twentieth Century Book of the Dead.
De tekst vervolgt: "Toch komt er van tijd tot tijd een nieuwe
houding zoalniet een oplossing te voorschijn uit onze ervaring. Zo'n
houding is latent aanwezig in het verband tussen geweld en
dood, die hoewel blijkbaar vanzelfsprekend, niet ten volle
tot uiting is gebracht in termen van recente ervaring. Het geweld in
de twintigste eeuw heeft het nieuwe fenomeen van de totale dood
teweeg gebracht. Als idee heeft de totale dood al bestaan
- in mentale beelden van de dag des oordeels, het laatste oordeel,
het einde van de wereld - vanaf de formuleringen van de grote religies.
Als een realiteit bereikbaar met menselijke middelen, waarvan
de wetenschap een permanent onveranderlijk deel van onze kennis is,
vindt zij haar oorsprong in de beruchte halve eeuw waaruit wij zojuist
te voorschijn zijn gekomen.(...)
De totale dood is een harde, wetenschappelijke, ogenblikkelijke
werkelijkheid en tegelijkertijd een speculatief idee op zoek naar een
filosofie. Geen mentale structuren, van de wetenschap, filosofie of
religie, zijn in staat die te bevatten.(...)
Feiten zijn niet superieur aan mythen. Technologie is niet doelmatiger
dan religie. Hoeveel feitelijke en technische kennis we ook opdoen,
we zullen altijd met het onvoorspelbare moeten leven.
Dit zijn de ogenblikkelijke implicaties van de totale dood. Dit is waarom
deze onderzoeksstudie, hoewel gebaeerd op feiten en systemen, de intellectuele
apparatuur die ik als kind van mijn tijd het beste ken, tevens wijst
op de mogelijkheid dit gebied van de werkelijkheid te kennen
door mythes en speculatieve filosofie, en toekomstige studenten zouden
het onderwerp in deze richting kunnen ontwikkelen ende feitelijke onderbouwing
als vanzelfsprekend aannemen."
De drie laatste pagina's van dit uiterst fascinerende boek publiceerde
ik in hun geheel in mijn rubriek Wereld in Beweging in het
220ste nummmer van BRES, juni/juli 2003, blz.108/112. De laatste woorden
hiervan: "De ontdekkingen van de wetenschap en de snelle productie
van ideeën-als-technologie zijn heel belangrijk en machtig en in
staat om de meest historische gebeurtenissen teweeg te brengen, zoals
het einde van de wereld en talloze andere aanpassingen van het leven.
Niemand kan het indrukwekkende van deze bewering ontkennen.
Maar met de bovengenoemde ideeën alleen al - god, bewustzijn, de
dood - en de nieuwe interpretaties daarvan verschaft door recente ervaringen,
zou het mogelijk zijn een hoogstaande beschaving te bouwen, en dat is
wat anders.
In ons eigen tijdperk bevinden we ons temidden van een beweging om innerlijke
waarden terug te vinden. Hiertbij moeten de waarden van de dood weer
in onze visie van de totaliteit hergebruikt (recycled) worden,
zodat wij waarlijk kunnen leven in de wereld van leven en dood."
Leren sterven,
leren leven was de titel van een mini-symposium, 10 februari 2003
gehouden bij het afscheid van Gerrit Brussaard als vice-voorzitter van
het bestuur van de Landelijke Stichting Rouwbegeleiding (postbus 13189,
3507 LD Utrecht, www.verliesverwerken.nl).
Onder de titel Levensbalans sprak J. van der Put over de levenspanorama-ervaring,
die optreedt bij mensen met een BDE: Bijna Dood Ervaring. Zijn conclusie:
"Het ziet er mijns inziens naar uit dat we aan de vooravond staan
van een nieuw soort Copernicaanse revolutie, die er toe kan leiden dat
de dominante reductionistische 'pars pro toto' visie op sterven en rouwen
wel eens radicaal bijgesteld zal moeten worden."
In de artikelen over Hipsters in Norman Mailer's Advertisements
for Myself brengt hij de hipster naar voren, 'the man who knows
that if our collective condition is to live with instant death by atomic
war, relatively quick death by the State as l'univers concentrationnaire,
or with a slow death by conformity with every creative and rebellious
instinct stifled (at what damage to the mind and the heart and the liver
and the nerves no research foundation for cancer will discover in a
hurry), if the fate of twentieth-century man is to live with death from
adolescence to premature senescence, why then the only life-giving answer
is to accept the terms of death, to live with death as immediate danger,
to divorce oneself from society, to exist without roots, to set out
on that uncharted journey into the rebellious imperatives of the self."
Tot hieraan toe, en zoveel verder - zo ontzettend veel verder dan de vraag wie de Grootste Nederlander is, Pim of Willem - dat ik het hierbij wil laten, op leven & dood. Simon Vinkenoog.
Xenophanes, founder
of Eleatic School, c. 550 - 450 B.C.
Joseph Glanvill, Cambridge Platonist, d. 1680 A.D., b.1636.
Als er wordt gedacht
aan een speakers corner in Amsterdam ter nagedachtenis aan
Theo van Gogh, God hebbe zijn ziel, een bankje in Park Frankendael,
moeten ze het wel van gewapend beton maken. Zelf denk ik dan uiteraard
terug aan de gemeente Amsterdam, die in 1967, kort na de ter aarde bestelling
van provo (de Beweging), en het verflauwen van de belangstelling
voor eventuele happenings rond het Lieverdje op het Spui (Robert Jasper
Grootveld was met Netty naar Sicilië gevlucht uit angst voor het
toenemende politiegeweld, dat hij zijns ondanks veroorzaakt had) de
voormalige provo-aanhang, die zich opnieuw als Kabouterclub aangediend
had, de Amsterdammers een speakers corner aanbood. In het Vondelpark,
uiteraard en het was enige jaren voor de Damslapers en de hippie-overnachtingen
in het Vondelpark.
Vlak bij de uitgang aan het Leidsebosje, men durfde in die dagen het
park niet dieper in, werd een verhoginkje van planken getimmerd, waarop
het volk zich naar hartelust zou mogen uiten. Ik weet niet of er spreekuren
bestonden, bepaalde dagen - wel weet ik in mijn verzameling foto's over
een foto te beschikken, waarbij ik op die plek, als vaker met uitgestrekte
hand en wijdopen mond en ogen het publiek met woorden bedien, terwijl
mijn zoontje Alex en zijn vriendin Roosje aan mijn jasje trekken; misschien
riep ik te luid naar hun zin. Ja, ik heb het een en ander van de daken
geschreeuwd, ach ja!
Gebloemd jasje, van worteldoek gemaakt, stond eerder op de fotopagina
199 van Aan het daglicht (drie maanden leven met Simon Vinkenoog,
eind februari - eind mei 1971) (jaja, zo ging het in die dagen),
een uitgave in Open Kaart-reeks van uitgeverij Orion in Brugge.
In het Londense Hyde Park Corner, waar wel tien tot twintig zeepkisten
staan/stonden, in mijn herinnering die tot mijn eerste bezoek aan die
stad, in 1950, teruggaat, met ieder zijn eigen spreker en kringetje
toeschouwers en luisteraars, ging het er soms hevig aan toe, heftige
debatten tussen de man op zijn verhoginkje met zijn betoog en een ketter,
heiden, renegaat, heckler, freak of weirdo in de menigte, vaak de grappigste
thuis, die de lachers op zijn hand wil hebben. De laatste keer dat ik
er was was het een zwarte man, die zijn gal spuugde. Genoeg te spuwen
uiteraard. Werd het niet een tijdje zo hevig, dat er mee opgehouden
moest worden? In Het Parool, waar over de blijvende en passende
herinneringen aan Theo van Gogh geschreven wordt, wordt erop gewezen
dat de Hyde Park hecklers in het publiek de roede niet sparen.
('Waarom hang je jezelf niet op? Dan lever je tenminste nog een bijdrage
aan Swinging London.')
Het ehemalige onderscheid tussen funny peculiar en funny haha. Ik ben
nooit zo'n intense liefhebber van black humor geweest en practical jokes
zijn aan mij ook niet besteed. Ik lees hier overigens ook dat Van Goghs
website De Gezonde Roker niet helemaal verdwijnt, er wordt
alleen nooit meer iets aan toegevoegd. Webmaster Karel Gabler wil de
site als een digitaal landmark laten voortbestaan.
Ja, dat soort sites ben ik ook tegengekomen, in mijn oorspronkelijke
zoektocht naar de bifurcaties, associaties en bisociaties die je als
reiziger op de gedachtengolven van het wereldwijde web, bivakkerend
op hyperlinks en interfaces, kunt aantreffen vanachter je scherm.
In de eerste weken, kort na de aanschaf van deze droommachine, dit voorjaar,
was ik hier niet van weg te slaan, voortdurend overleg met de technische
redactie, geGoogle en Wikipaedia; nu beperk ik mij tot de Kersverspagina,
het lezen en beantwoorden van e-mails en het zo nu en dan toevoegen
van een gedicht, of een quotable quote, of wat dan ook aan bestaande
links. Ik ga een kwade bui uit 1972 op de Hic Ich Chi-pagina
toevoegen, een tekst uit Hitweek/Aloha, bestemd voor lezers
in het verleden, met nieuwe energie voor vandaag en morgen.
Hyperborea heette dat landmark, dat zo prachtig als het was
in het Niets zweefde, blijkbaar onbeheerd achtergelaten. Ik stuurde
een enthousiaste e-mail naar een vermeld e-mailadres; kreeg de boodschap
'onbestelbaar' terug van de Postmaster General, of welke dienst daar
ook over gaat. Het klonk zo verleidelijk en ik laat het onvertaald.
Enjoy!
"HYPERBOREA. Update on Terence McKenna's Condition. You have entered
an Alchemical Garden at the Edge of Time. There is haze upon the distant
hills, spreading Acacias bend low over reflecting pools. The air is
filled with an all pervasive hum; these are the reveries of the Proustian
bees. Your guide will be gardener/curator Terence McKenna.
Novelty Report. Hyperborea is a fleeting golden moment suspended between
History and the unspeakable revelation of the Eschaton. Hyperborea is
a nexus of feelings, evolving ideas and shifting appearances. It is
both an objective world and a dream within a hallucination. Hyperboprea
is Novelty itself. Welcome weary netsurfer, you have found the Wellspring
and the Datepalm: you have found garden and starship laboratory and
time machine archive and dream museum pleasure dome and shimmering rain
forest Hyperborea is the last work of art. Behold, behold the final
illusion At last, at last! The final illusion"
Dit was nog maar het begin op
http://www.levity.com/eschaton/hyperborea.html.
Dan is er nog Psychedelic Space, aan te treffen op eschaton/hallucination.html
en tenslotte: necrologieën in de New York Times en de
Los Angeles Times uit april 2000 meldden het overlijden van
TerenceMcKenna, op 53-jarige leeftijd. Zij kwamen ooit naar buiten via
http://easyweb.easynet.co.uk/fraserclark/
Zo, dit was even een wandeling door mijn parkje. Morgen meer, over het Earth Coincidence Control Office, zoals achtergelaten door dr.John C. Lilly, M.D. Gegroet, Simon Vinkenoog.
Zondag 14/maandag 15 november 2004
14: Lamentations of
Isis (2nd day)
Albertus Magnus. d. c.1280 A.D., b.1193
15. Bodhidharma (B.), took the Eastern Succession to Japan and China,
c. 6th cent. A.D.
Gertrude (C.), German mystic, 6th cent. A.D.
Een honger naar vreedzaamheid,
een dialoog tussen wereldgodsdiensten, het gevoel erbij te horen, ophouden
met tegenstellingen, luisteren - inspireren en motiveren; het late t.v.programma
RKK laat de Vader des Vaderlands aan het woord, nadat ik ook zojuist een
bisschop heb gehoord: zoveel verstandige woorden, paarlen voor de zwijnen.
Zelf heb ik het gevoel boven het gewoel te kunnen leven, in het centrum
van de cycloon is het stil (zoals iedereen dient te weten die peace
of mind nastreeft of gevonden heeft (dan weet-ie het trouwens wel)).
Ik ben niet op drift geraakt, niet uit het lood geslagen, in crisis of
verwarring - wat dat betreft gebeurt alles in Holland vijftig jaar nadat
ik vrede gesloten en vrijheid gevonden heb, in liefde en uit liefde.Komkom,
wat een hoge toren om te beklimmen, godzijdank niet van ivoor want ik
heb de enigszins ontstellende eigenschap me met iedereen te kunnen vereenzelvigen
(al lukte me dat niet met mijn eigen ouders), zeker nu ik groei in eigen
verantwoordelijkheden en plichten; behorend bij onthechting en straks
ontbinding: de kroon of bekroning van het leven, in elk geval de laatste
in(of uit)wijding ervan..
Zoals de vlaamse komiek, wiens naam me even ontschoten is (Urbanus, herinnert
Edith het zich op mijn verzoek) zei ooit: Ik zie het leven als een examen
waarvan je pas weet of je geslaagd of gezakt bent, als na de dood die
kolenzak van je hoofd getrokken wordt. Nu citeer ik wel heel vrijuit,
maar ik loop inderdaad rond met de gedachte dat de dood, die toestand
van eindeloosheid die wij ons niet kunnen voorstellen, alle vragen beantwoordt,
voor zover je die nog hebt.
Wensloos leven, een boeddhistisch ideaal. Wereldvrede, die universele
wens? Wel erg ver weg? Hangt er maar van af, hoe je erover denkt. Volgens
mij, die niets meer verwondert, geldt de uitspraak: we ain't seen
anything yet: we hebben nog NIKS meegemaakt. De vraag naar godsdienstoorlog,
die ik me in 1988 in de Salman Rushdie Blues stelde (zie Bloemlezing)
is wat dat betreft wel beantwoord: het doden (ook in Neerland's hoofdstad
Amsterdam) van mensen in godesnaam. Ja, begrijpen doe ik Tom Lanoye, die
vanmiddag in Buitenhof een andere geluidsband wilde laten meelopen een
volgend keer (buiten gierden onophoudelijk politie-sirenes).
De Zuid-Afrikaanse ambassadeur wordt in De Zondagstelegraaf (in
Den Haag gelezen, zei hij verontschuldigend) welwillend aan het woord
gelaten. De mensenrechtactiviste, die als advocaat van zijn kinderen Nelson
Mandela op het Robbeneiland mocht bezoeken, in de gevangenis terechtkwam
(protesten van onder meer ex-president Reagan bevrijdden haar) en sinds
drie jaar alweer ambassadeur in Nederland is, laat zich als volgt uit:
'Het sprookje van Holland is voor mij dat prachtige land van melk en honing,
van grote stabiliteit, vrede, veiligheid, harmonie en een behoorlijke
levensstandaard voor iedereen. Geen angst om oud te worden of geen werk
meer te hebben, omdat er een goed sociaal systeem bestaat. De tolerantie
en het vermogen om moderne en gedurfde ideeën te ontwikkelen van
euthanasie tot het recht van sexwerkers. Ik vind het prachtig dat hier
de moed bestaat om voorbij het normale denken te zoeken naar een manier
om de wereld vooruit te helpen.'
Aan het woord was Priscilla Jana (6l), wier grootouders uit India naar
Zuid-Afrika trokken.
Ik wil best mee helpen zoeken 'voorbij het normale denken', om de wereld
vooruit te helpen. Ik doe het al, vermoed ik, sinds ik me van prangende
misverstanden bewust ben. Daar zijn er heel wat van; een voor een
ga je ze te lijf, mannetje voor mannetje - ja, mannen vooral, vrouwen
begrijpen intuïtief waar je mee bezig bent, eerder dan de vaak in
afleiding en verstrooiing levende heren van de schepping.
In Den Haag niet veel voor mezelf kunnen doen, behalve dat ik het niet
kan laten notities te maken bij mijn lectuur (de NRC van begin tot eind;
eindelijk een reactie van Hafid Bouazza, naast heel veel lezenswaardigs)
of de televisie. Tegenlicht zaterdag met verstandige mensen, onder wie
Manuel Castells, Karen Armstrong, en die vreemde Tsjetseen met zijn patriarchale
stam-ideeën, die zich afstammeling van Noach noemde.
De geschiedenis van de dans in Nederland danste voorbij en ik keek mijn
ogen uit (chronologische opbouw, levende beelden van honderd jaar geschiedenis
er even tussen door gechoreografeerd) en moest weer even denken aan Darja
Collin (met Slauerhoff getrouwd geweest), Sonja Gaskell, Hans van Maanen
('als er geen traditie is heb je niets om je tegen af te zetten'), Yvonne
Georgi, Anna Pavlova, Hans Snoek, Rudi van Dantzig (de dominee van de
dans), Koert Struyf, Martha Graham, Merce Cunningham, Balanchine (ballet
zonder anekdote zonder psychologie), Jiri Kilyan, Jaap Flier, Pia Bausch,
Pauline de Groot: dansers kregen stemmen, konden zingen, wisten van impuls
en schwung, contraction & release - o, wat leerde ik niet bij.
'Keep on dancing, Simon, it's your fortune' werd me in Zuid-Frankrijk
toegevoegd door Petra Vogt bij een afscheid van het Living Theater,
en van Martin Kaye (viavia, gedateerd May 1988) kreeg ik bij de opening
van zijn posthume tentoonstelling Paradiso-posters in het Hoornse Affichemuseum
achter glas vier regels in zijn typografen-handschrift:
And
it seems
no
matter what
that
Simon
will
dance.
Zo dus maar de 47e week in? Graag! Simon Vinkenoog, met aan zijn zijde Edith Ringnalda.
Dismemberment of Osiris. Lamentations of Isis (E.)
Ja, daar moet je
de geschiedenis maar eens van opzoeken. Beter nog een reis naar Egypte,
sporen genoeg van dat leven - het museum in Cairo, de graven van koningen
en edellieden aan de Nijl tegenover Luxor, Aboe Simbel - hoe groots
zo'n verleden, dat opeens verdween - zoals het met andere beschavingen
(of culturen) daarvoor en daarna zou gaan.
De Middeleeuwen hebben ons de kathedralen achtergelaten, gelegen op
de leylijnen die een vorige cultuur volgde, feng shui op z'n
meest natuurlijkst. Wat zou de huidige tijd aan sporen achterlaten?
Afvalhopen waarvan parken gemaakt worden, leeggelopen of vervuilde meren
en rivieren? Zouden alle muren nog vallen, de ijzeren gordijnen en die
van de diverse aanbiddingen, aan welke grootmachten dan ook, aanroepen
en uitroepen, vloeken en verwensingen, in het Aramees, Hebreeuws, Grieks
en modern Nederlands, shit & alle nieuwe Bijbelvertalingen.
De tekst is geplaatst bij de Quotable Quotes, een van de links
die ik voor deze webstek heb bedacht, maar ik wil hem hier nog wel eens
naar voren halen: de voor mij o zo overtuigende uitspraak van Alan Watts,
door zijn zoon Mark posthuum uitgegeven in de serie voordrachten uit
de laatste periode van diens leven, onder de titel Still the Mind,
in het Nederlands (Ankh-Hermes, 2001) Verstilde geest - Een
introductie tot meditatie.
"De Tocqueville (Alexis, graaf de Tocqueville, Frans filosoof uit
de eerste helft van de negentiende eeuw, publiceerde na een reis naar
Amerika De la démocratie en Amérique, waarin
hij vooruitliep op belangrijke veranderingen in de westerse wereld)
had gelijk toen hij zei dat een volk de regering krijgt die het verdient.
We geven de regering, of zij nu een politieke of een spirituele is,
de kans haar gang te gaan en daarom berust zij op onze autoriteit. Dat
geldt ook voor God. Als u in God gelooft - dat God goed is, of zelfs
dat God God is - is dat uw mening. En daarom berust God op u en heeft
deze gedachte een aantal heel opvallende consequenties met betrekking
tot de regering van het heelal.
Bewustheid van de bron van spirituele autoriteit - het inzicht dat die
afkomstig is van ons, het volk - zou kunnen betekenen dat er een soort
democratie is in het koninkrijk der hemelen. Natuurlijk wordt God daardoor
niet ten val gebracht, behalve misschien een bepaald soort God. De meeste
mensen beseffen niet dat er heel veel verschillende opvattingen over
God kunnen ziin.
God hoeft geen alleenheerser te zijn; er kan ook een organische god
zijn. Verder zijn er persoonlijke en onpersoonlijke goden en er zijn
goden die noch persoonlijk noch onpersoonlijk zijn. Er zijn goden die
bestaan en goden die niet bestaan, en er zijn goden die
noch bestaan noch niet bestaan! Maar wat u ook denkt dat God is; het
komt altijd weer bij u
uit."
Op de link, die
ik Bloemlezing heb genoemd (De hoorn des overvloeds, mede gekenschetst
door Abondance rechts boven mijn Thuispagina, deze Kersvers
dus ook) plaatste ik deze week voor het eerst een gedicht van mezelf,
de Salman Rushdie Blues, geschreven en voorgelezen -en naderhand
gepubliceerd in de dichtbundel De ware Adam (2000) - toen de
fatwa, het doodvonnis tegen hem werd uitgesproken vanuit Iran, naar
aanleiding van de Duivelsverzen, The Satanic Verses
eind jaren tachtig. Dit naar aanleiding van de media-discussie
over 'het vrije woord'. (Als redacteur van de Haagse Post had ik eind
jaren vijftig, begin jaren 60 de redactie over de ingezondenbrievenrubriek
van die naam!). En mede, omdat ik aanneem, dat ik daarmee mijnerzijds
alles hierover gezegd heb. 'Aan ons de taak...'
Ik ben dus niet bang (m'n afscheid van de Angst dateert uit 1964), wil
dit land niet ontvluchten (alsof het ergens anders 'veiliger' zou zijn)
en inderdaad: kwetsen ligt niet in mijn aard. Wat je zegt ben je zelf
enz. En probeer maar eens in vrede samenleven. Het is je van harte gegund;
het hangt van een innerlijke opstelling af, die je niet zomaar kunt
overdragen: 'Tikkie, je bent hem.'
Maar als ik over magische krachten zou beschikken, zou ik de haat, die
compagnon van de angst, overboord zetten. Bij deze dus. Prettig weekend,
langskomers. Love Still does!
Simon Vinkenoog
Nigidius Figulus, early Neopythagorean, s.d. 45 B.C.
Johnny van Doorn
(de Selfkicker) zou vandaag 60 jaar zijn geworden als hij niet op 26
januari 1991 overleden was.
Ik moest aan hem denken, toen ik aan het eind van de ochtend in het
kader van een Landelijke Studiedag 'Taal en Cultuur; competenties in
de praktijk', gehouden in het Goethe Institut aan de Herengracht 470
hier in Amsterdam (een thuiswedstrijd dus) met vijf andere dichters
het podium van een mooie grachtenzaal mocht delen, de een na de ander
uiteraard, om de 70 aanwezigen te vergasten op een Dada-Futuristische
Performance.
Schwitters kwam langs in het duits, Paul van Ostayen in het Nederlands,
Marinetti in het Italiaans, Pessoa in het Portugees, een Spanjaard las
en ik mocht in het frans Antonin Artaud (1896-1948) laten horen. Welnu!
"Wie ik ben? / Waar ik vandaan kom? / Ik ben Antonin Artaud /en
dat ik het zegge/ zoals ik het kan zeggen / onmiddellijk / u zult mijn
lichaam van nu / in stukken zien springen / en zich weer bijeenvoegen
/ in tienduizend beruchte gestaltes / een nieuw lichaam / waarin u mij
/nooit meer / zult kunnen / vergeten."
En zo acht minuten verder, in het frans uiteraard, denkend aan al die lichtende gestaltes, die ik , sinds ik dit in 1950 las, naar voren heb zien komen, in de kunsten en in het leven, in de muziek en de letteren, bij wegbereiders en vrijwilligers -
ach, wat een straattheater in Ramallah. Vreemde benaming. Ram zijnde een van de Hindoe-goden; Mahatma Gandhi riep uit, na neergeschoten te zijn: 'Ram, Ram Ram' en vergaf daarmee zijn moordenaar. Ram-Allah. Macht en massa. Prachtboek van Elias Canetti. Wat een schouwspel, die situationnistische dérive. In Egypte van hogerhand geregisseerd; plechtig en protocollair, na de onstuimige landing in Ram-Allah de menigte, die het overnam. 'Arafat would have loved it', zei een wijsneuzige commentator op BBC World, en het is zo typerend voor de huidige situatie, 'so in harmony with the Palestinian context.'
Aan het einde van
een lange brief aan André Breton, 5 mei 1947, herinnert Antonin
Artaud hem aan een voorval in Amerika, op een avond aan de Hudson Rivier:
"où la conscience de la masse s'élevant par-dessus
les corps des porteurs,
les hommes,
vous a dit:
Fais de l'art révolutionnaire mais de l'art,
ne porte pas la révolution dans la vie ou on t'assassine.
C'est ce que je m'entends dire jour et nuit par la conscience occulte
de tous.
A vous. Antonin Artaud."
("toen het bewustzijn van de menigte zich boven de dragers, de
mensen verhief en u zei: maak revolutionaire kunst maar kunst, breng
de revolutie niet het leven binnen of je wordt vermoord. Dat hoor ik
mij dag en nacht zeggen door het geheime bewustzijn van allen. De uwe.A.A."(
Toevoeging achteraf: voor conscience kan zowel bewustzijn als geweten
gelezen worden. Faites votre choix!).
Jean-Jacques Lebel ontdekte een tekst van Antonin Artaud (als zovelen
vóor hem), die hij afdrukte in een van de programma-afleveringen
van Polyphonix, het experimentele poëziefestival dat hij
een aantal jaren in het Centre Pompidou organiseerde; de laatste regels
daarvan zijn ook de laatste hier; ik bereid me voor op het dominostenenomverwerpspel;
het weekeinde ziet Den Haag ons weer. Au revoir, votre Simon Vinkenoog.
Le jour viendra où je pourrai écrire entièrement
ce que je pense dans la langue que depuis toujours je ne cesse de perfectionner
comme venant de moi par ma douleur.
(de dag zal komen dat ik alles wat ik denk geheel en al kan schrijven
in de taal die ik sinds het begin aan het vervolmaken ben en die uit
mij komt door mijn pijn).
En, kortom, nog een allerlaatste bevestiging van Artaud:
"Lorsque je récite un poème, ce n'est pas pour être
applaudi mais pour sentir des corps d'hommes et des femmes, je dis DES
CORPS, trembler et virer à l'unisson du mien."
(Als ik een gedicht voordraag is het niet om toegeklapt te worden, maar
om de lichamen van mannen en vrouwen, ik zeg LICHAMEN, te voelen sidderen
en beven in overeenstemming met het mijne.)
Einde frans poëzie-dictaat.
Armistice Day. Ik
hoef er Google niet op aan te tikken (204.000 hits) om me dat nog te
herinneren, al gebeurde het tien jaar voor mijn gebooorte: de wapenstilstand
die het einde van de Eerste Wereldoorlog inluidde. In het elfde uur
van de elfde dag van de elfde maand november 1918.
Ik ben van het Interbellum, zal ik maar zeggen, de rijpe oogst van het
eind van de jaren twintig, met een beurskrach in New York, de Olympische
Spelen in Amsterdam, de goudstandaard van Colijn, het belastingplaatje
voorop de fiets, de rijen stempelaars, de uitdelingen van soep en margarine
aan minvermogenden vanwege Maatschappelijk Hulpbetoon, 'Steun.' Crisis.Oorlogsdreiging.
Uit 1918 stamde ook Oswald Spengler's Der Untergang des Abendlandes,
aan de Spaanse griep stierven twintig miljoen mensen over de hele wereld,
en op 18 juli dat jaar werd Nelson Mandela geboren. Maar dat lees ik
uiteraard niet in Pascoe's Encyclopaedia of Dates and Events, die
over 830 pagina's feiten verschaft over History, Literature, Arts en
Science van vijfduizend jaar voor het Lam, tot aan A.D. 1970 of hoe
het verder heette 34 jaar geleden.
De Festival Calendar wijst vandaag op Chi Hsi, Chinese philosopher,
c. 1130 - 1200 A.D., in de waarschijnlijk onjuiste veronderstelling,
dat nu iedereen het werk van die filosoof gaat lezen.
Feestjes en feestelijke aangelegenheden voor de boeg; morgen tussen
llu15 en 12u in het Amsterdamse Goethe-Instituut een meertalige Dada/Futuristische
Performance:
"Wat is Dada? Parola in libertà, Dada est la force désintéressée,
Se prohibe estar triste, Eine Feuerversicherung?" Ik wil maar
zeggen: een en ander is van alle tijden, dus zeker nu en inderdaad:
alles ist schon dada gewesen, die ewige Wiederkunft, n'est-ce- pas?
Edith verheugt zich op het aanstaand weekend; na de geslaagde logeerpartij
van haar moeder hier (wij voerden gesprekken tot in het holst van de
nacht) ziet zij uit naar de eerste familie-reünie in Den Haag sinds
het overlijden van haar Vader vorige week woensdag.
Een schrijf- en vertaalweek voor mij, dan de verjaardagen van Arthur
en Bozar, het Kalenderfeest van Drukkerij Pascal & De Steendrukkerij
in De Schuur , Ridderschapsstraat, Utrecht (17-20u), het New Man
Festival op 20 nov. in het Amsterdamse Mirrorcentre, 24 nov. Jules
Deelder 60 in Calypso Rotterdam, Ida & Ron 27 nov. in Bussum, in
het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten de 28e nov., bij de 25ste verjaardag
van The Ex. Op 3 december viert het Letterkundig Museum in
Den Haag zijn vijftigjarig bestaan (ach, hoe wél herinner ik
mij de eerste directeur, Gerrit Borgers, groot en achtenswaardig mens)
en de 12e december heeft uitgeverij de Bezige Bij de Amsterdamse Stadsschouwburg
afgehuurd voor het vieren van haar zestigste verjaardag.
Zozo, nog niet uitgeput van het feestvieren? "Nuchterheid bestaat
niet!" betoogt Hafid Bouazza in het voorwoord tot zijn verzameling
teksten over de ROES, die het allerlaatste nummer van BZZLETIN vormt.
(291, oktober 2004. 'Het aantal abonnees van BZZLLETIN is in de afgelopen
jaren dermate teruggelopen dat, zelfs met de niet aflatende steun van
het Literair Productiefonds, doorgaan financieel niet meer verantwoord
was.')
Bezoek wacht; de hele wereld wacht. 'Diep dankbaar' hoor ik Edith zeggen.
Zo is het. Dank voor aandacht. Simon Vinkenoog.
Hermias of Alexandria, Neoplatonist, 5th cent. A.D.
Voor het eerst in een Volksuniversiteit, als bezoeker en spreker: wel, het waren een paar dozijn belangstellenden, die ik gisterenavond met vuur kon vertellen over de inspiratieve jaren, in Parijs doorgebracht. Ik had er van mei 1949 tot en met december 1956 bij de UNESCO gewerkt, voordat ik besloot naar dit kikkerlandje terug te komen om mee te kwaken. Leve de free flow of information. 'Let's communicate or die.' John F.Kennedy.
Ach ja, grapjes
mogen nog altijd; ik was op het laatste moment, vlak voor de deadline,
gedoken in het verhaal van de Huxleys, The Huxleys, een familiebiografie
van Ronald W.Clark uit 1968. Wel, wat ik in Chapter XV, The Chance
to Plan, mocht aantreffen over de oprichting van de UNESCO en deszelver
eerste Directeuir-Generaal, deed mij weer eens opnieuw beseffen hoe
mondiaal en wijdverbreid het netwerk is, dat ooit door Julian Huxley
bijeen werd gebracht. Met hoeveel enthousiasme hij de wereld rondreisde
om niet altijd even belangstellende regeringen ervan te overtuigen dat
het nodig was, dat...
Hij had twee jaar gekregen om het fundament te leggen voor wat nog altijd
een gerespecteerd lichaam is, een van de specialized agencies die
de Verenigde Naties geschapen hebben om u te dienen: Food and Agriculture,
World Health, en de ons aan het hart gaande Educational Scientific en
Cultural issues, die zich na de Tweede Wereldoorlog voordeden
Toen deze spontane, hartelijke en wijze man zijn taak overdroeg aan
Don Jaime Torres-Bodet, voormalig Mexicaans Minister van Onderwijs,
verzuchtten zijn medewerkers 'that Unesco had become less exciting with
his departure but that it had also become less nerve-racking. Yet the
fact remained that the early days of 1947 and 1948 were stimulating
and that a recognizable Unesco spirit was generated - perhaps the first
faint flickerings of the international loyalty which will be needed
if mankind is to survive.
Aldus pagina 316 van het boek voornoemd.
Ja, ik heb die first faint flickerings mogen meemaken, en zij zijn mij
bijgebleven. Eén Wereld of Geen. Voel je goed. Enthousiast kun
je een leven lang blijven. Aftellen, optellen, meetellen.
Het Unesco Centrum Nederland heeft in samenwerking met de Amsterdamse
Volksuniversiteit nog de volgende bijeenkomsten in de Rapenburgerstraat
73, de Unesco betreffende: l6 nov. drs.Rob Berkel over De macht
van het ABC, 23 nov. Digna Sinke over Industrieel erfgoed,
30 nov. Karina Anema over Inheemse kennis, 7 dec.
Adobe-architectuur in Djenné door Rogier Bedaux en op[ 14
dec. Werelderfgoed Marokko, door drs.Nadia Mabroek. Alle bijeenkomsten
van 20 tot ca.22u. Nadere info 020-6261626.
Vanavond opnieuw een optreden in dezelfde Rapenburgerstraat, op nr.
159, in Broedplaats De Etna. Ik zal er Paul Schaaps, Hans Plomp, Gerben
Hellinga en Diana Ozon (ladies first, eigenlijk, maar alla) aantreffen
en wij zullen naar elkaar luisteren en elkaar heel wat te vertellen
hebben.
Waar of niet? Waar. Klaar. Prettige dag. Simon Vinkenoog.
Jami, Sufi mystical poet, d. 1492 A.D., b. 7/11/1414.
Bezoeker, na interessant
gesprek gevraagd afscheid te nemen; ik wil me voorbereiden op de lezing
voor de Volksuniversiteit vanavond over mijn jaren bij de UNESCO in
Parijs, 1949-1956.
Gesprek interessant genoeg; de oude vriend was naar de herdenkingsdienst
ter ere van Theo van Gogh geweest in de Westergasfabriek. Het was, vond
hij, maar een bizarre vertoning, 'op bevel van Theo' diende het een
opgewekte boel te worden, 'laat ons vrolijk gestemd wezen.'
(De Volkskrant publiceerde vanochtend onder het rubriekskopje 'opmerkelijk'
de tekst van de uitnodiging die voor het besloten herdenkingsfeest was
verspreid: 'Bazuin deze lokatie s.v.p. niet rond - we willen oploopjes,
waxinelichtjes en verregende herdenkingsweiden voorkomen.'
Mijn vriend hekelde ook de afwezigheid van enige spiritualiteit; er
was nauwelijks respect voor de kist van de overledene, die was opgebaard
met daarnaast Theo van Gogh's hoogstpersoonlijke rijwiel en mand voorop,
flessen champagne, en twee opgezette geiten met de staart naar het publiek...
'Je had bij wijze van spreken je glas op de kist kunnen zetten. En galmen
dat zo'n raar gebouw doet; wie heeft zo'n plek bedacht?'
En ik ben ondertussen in Ronald W.Clark, The Huxleys gedoken,
(Heinemann, Londen, 1968). Ik wilde het een en ander te weten komen
over het ontstaan van de United Nations Educational Scientific and Cultural
Organization, waarvan (Sir) Julian Huxley de eerste Directeur-Generaal
was. Een man naar mijn hart, mag ik wel zeggen. Schrijft Clark over
de Unesco: 'Few organizations follow more closely the Huxley line
of thought than one linking the sciences and the humanities, adopting
an international stance, taking a synoptic view, pledged to help all
mankind 'without distinction of race, sex, language or religion.'
Those were the days,
my friends! En al in 1940 had deze telg uit roemrijk geslacht gewaarschuwd:
"Economic values must lose their primacy, and become subordinated
to social values." Wat in 1942 (Stalingrad, El Alamein) begon als
een bijeenkomst van geallieerde Onderwijsministers in ballingschap in
Londen, over hoe het onderwijs er in Europa na de oorlog zou moeten
uitzien, groeide uit tot een Special Agency van de inmiddels opgerichte
Verenigde Naties, 21 juni 1946 wordt hier genoemd als ondertekening
van een overeenkomst tussen Unesco en de U.N. Economic and Social
Council. High-level negotiations.
6 december 1946 werd Huxley (na 'a good deal of political balancing,
horse-trading and general market-bargaining') met 22 stemmen voor, drie
tegen en twee onthoudingen verkozen tot Directeur-Generaal. De Amerikaanse
delegatie had weten te bedingen dat hij niet voor zes, maar voor twee
jaar zou aanblijven.
Volgt cliffhanger, waarna ik verder ga lezen. 'Even a Huxley, it may
well have been felt, would be unable to stamp his personality on such
a complex body in such a short time. This was not to be the case.'
Wijs genoeg geworden. Ondertussen - Edith en Arthur en Ma en ik volgden
de t.v.-uitzending van zijn crematie - zingt Lou Reed met A Perfect
Day - Theo van Gogh uit. Vaarwel, vaarwel, vaarwel.
Op naar de Volksuniversiteit! Simon Vinkenoog.
Erigena (Duns Scotus) (C.) c.815 - 877 A.D.
Druk e-mailverkeer.
Liefdevolle betuigingen; het zou absoluut onrecht doen aan wat dan ook
werkelijkheid is, iets anders te veronderstellen dan dat het overgrote
merendeel van de mensen, overal op aarde, niets lievers dan VREDE willen.
Het 'wil je de vrede, bereid je dan op een oorlog voor' is niet meer
van deze tijd. Maar dan, in welke tijd leven wij, Nederlanders? Onze
voorouders droegen er zorg voor dat elders bedreigde mensen hier konden
leven, hun werk drukken als het denkers-schrijvers waren, hun andere
werkzaamheden verrichten als ze iets anders deden: brillen slijpen,
handelen, schilderen.
Van René Descartes, die op de Amsterdamse Westermarkt woonde,
is een brieffragment als plaquette op zijn woning aangebracht met de
veelzeggende uitspraak:
"Quel autre pays où l'on puisse jouir d'une liberté
si entière?"
Welk ander land waar men van zo'n volledige vrijheid kan genieten?
Het zou in de eerste lessen op de lagere school onderwezen dienen te
worden: dat vrijheid het hoogste goed is, dat er voortdurend om gevochten
is, dat we rechten en plichten hebben, dat alle mensen gelijk zijn,
dat niet de ene godsdienst superieur is aan de andere, dat het beladen
begrip democratie in de praktijk gebracht moet worden op alle niveaus,
en inderdaad: er is het een en ander te veranderen of te verbeteren
aan de huidige situatie van boven- en ondergeschikten, met al wat dat
aan verschrikkingen inhoudt. De oorlog tegen terrorisme is even onverstandig
en laakbaar als de oorlog tegen drugs. Willen wij een politiestaat,
een minister die de Islam de oorlog verklaart?
In de Volkskrant van afgelopen zaterdag stelt ook Herbert Blankenstein
vragen:
"Mensen pooiers en geitrenneukers noemen op grond van hun religieuze
overtuiging, moet dat kunnen? Valt dat onder het vrije woord< Is
het eigenlijk een mening? Vindt Theo van Gogh radicale moslims geitenneukers?
Hoeft hij niet aan te tonen dat ze werkelijk geiten neuken? Gelul. Niks
mening. Theo van Gogh schold mensen uit. Hij is de afgelopen dagen liefdevol
een provocateur genoemd, maar de manier waarop hij met zijn woorden
op mensen instak, kon natuurlijk helemaal niet. Als je de islamitische
wereld een symbool van westerse beschaving wil voorhouden, zijn er gelukkiger
keuzen dan die smoezelige dikzak."
'Het ziet ernaar uit dat het onderwerp weer tot het bot moet worden
afgekloven tot er iets nieuws opdoemt en het bot wordt weggegooid. In
ons land valt elk onderwerp ten prooi aan de lopende koorts van de praatziekte.'
Remco Campert over de reactie op zijn twee dagen ervoor gepubliceerde
uitlating in zijn CAMU-rubriek in de Volkskrant, ook hier in
Kersvers geciteerd.
Als verwoed krantenlezer zou ik inderdaad nog heel wat voor minder fortuinlijke
lezers naar
voren kunnen brengen; de Erassmusprijswinnaars, islamitische vrijdenkers,hebben
veel behartenswaardige woorden gezegd; maar hier wil ik het laten bij
Marjolijn Februari, die (in de Volkskrant van zaterdag) schrijft: "Kunnen
we al die opwinding en energie die nu zijn losgekomen ter verdediging
van extreme meningen niet ook eens gaan inzetten ter verdediging van
meer inhoudelijke basisrechten? De gelijkwaardigheid van mensen? Het
recht gelijk behandeld te worden ondanks verschillen in godsdienst,
levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht? Het kan bepaald
geen kwaad bij dreigend fundamentalisme daar eindelijk weer wat serieuzer
over na te denken. (...) Onbelemmerde vrijheid van meningsuiting. Laten
we ons er in onze worsteling met het fundamentalisme niet op blindstaren
- er zijn belangrijker onderwerpen aan de orde. Ons gesprek moet nu
niet gaan over vrijheid van meningsuiting, maar over de gelijkwaardigheid
van mensen.'
Oef; ik laat het hierbij. Ik ben het met iedereen eens, die zich keert
tegen de Wij- tegen- Zij gedachte. 'ZIJ bestaan niet.' Ik heb
die uitspraak al heel wat jaren geleden op een muur gekalkt gezien.
'Gij zult niet doden' (ben ik het ook mee eens) mocht niet als tekst
op de buitenmuur van Chris Ripken's atelier in Rotterdam en moest op
last van burgemeester Opstelten verwijderd worden. Ik ben het voor een
keer eens met Leefbaar-wethouder Marco Pastors, die zegt: 'Die oproep
is feitelijk juist, algemeen bekend, en in ons land volstrekt geïnternaliseerd.
Het is te gek dat als opruiend te beschouwen. Het is een schitterend
voorbeeld van de waanzin waarin we leven.'
Edith en haar moeder zijn op de bloemenmarkt aan het Amstelveld geweest,
hebben op de Noordermarkt rond gescharreld, bezochten onze hortus popularis
en de onovertroffen slagerij van de Marokkaanse familie Kaddour. Terug;
Kersvers kan de wereld in. Welkom, week 46!
Uw Simon Vinkenoog.
Plato, traditional Festival of the Neoplatonists. Universal Festival Calendar.
Strandwandeling (6 mensen, 2 honden) Scheveningen, Ontbijt Buffet bij Westewind op de Boulevard, achter het Kurhaus (Zondags van 8 tot 12 uur 8.50 euro incl.koffie en jus d'orange) en gedrieen weer aangekomen in Amsterdam, waar kranten, post en werk-in-uitvoering wachten.
Home is Heaven on
Earth; tekst van een sticker op een autobumper, las ik in de NY
Herald Trib. Ma bekijkt foto's, bewondert onze etage,
ik herneem mijn plaats achter mijn bureau bij het raam.. Wie en waar
ben ik? Wat heb ik te zeggen, en waarom? What makes Simon run? Simon
says.... ja, Jimmy!
Waarom wist ik al vroeg dat taal, woorden, het gesprek, de dialoog,
de uiteenzetting, het be-vertoog behoorden tot het hoogste goed? Du
choc des opinions jaillit l'idee. Ik heb naar standwerkers op de
markt (Albert Cuyp, Waterlooplein) en causeurs als Jakov Lind of Ken
Kesey en visionairs als Buckminster Fuller, Timothy Leary of Allen Ginsberg
geluisterd - nu merk ik even niks te hoeven zeggen.
Ik heb nog niets geactiveerd, geen tas opengedaan, ik luister naar de
basic banalities, de verrukkelijke ditjes en datjes van de
conversatie tussen dochter en moeder; zij bewonderen de kristallen bol
die ik ooit van Peter ten Hoopen ten geschenke kreeg; ik bewonder weer
mee.
Dankbaarheid is het sleutelwoord. De wetten van oorzaak en gevolg. Karma.
Ik zal dat prettige gesprek met Theo van Gogh opzoeken; als ik het vind
vraag ik Robbie Vlasman het op mijn webstek te zetten.
Overigens weer geen enkele behoefte mijn stem in het koor van de huilende
honden mee te laten klinken. Bang? Al tientallen jaren hangt elk mens
op aarde het zwaard van Damocles, te weten allesvernietigende energie
in handen van machtswellustelingen, boven het hoofd. Miljoenen mensen
lijden onder de zelfdestructieve kwaal van het doemdenken. Heel wat
anderen helpen mee angstaanjagende feiten te manipuleren; we worden
gehersenspoeld waar we bij staan: agitprop van extreem links en extreem
rechts, die elkaar in monsterverbonden vinden. Waar ook maar ego en
status, meerderwaardigheidsgevoelens en stereotypen heersen, gaat het
goed-fout. En alles, het minste of geringste, moet zijn beloop nemen.
Schade en schande maken ons wijs, en ik heb niet de indruk dat onze
regeringsleiders weten hoe dit varkentje te wassen. Wie wel?
Polemologen en rampbestrijders; dring door tot de duisterste gebieden
en verdrijf de demomen van extremisme en fanatisme. Laat de hetze van
sommige media geen nieuwe wonden maken; laten we blijven relativeren,
geen ivoren toren of au dessus de la melee, maar er midden
tussenin ons eigen vrije woord vleugels geven. Mensenrechten; Carel
Peeters met een lezenswaardig artikel in Vrij Nederland over
Thomas Paine.
En, zoals iedereen dient te weten: "Life is what is happening
while you're making other plans.'
Een zondagse groet, Simon Vinkenoog.
__________________________________________________________________________________________________
In de keuken leest Edith aan Ma de brieven voor, die zijn binnengekomen
na Pa's niet onverwachte afscheid van dit leven. Uit de serrekamer is
het ziekenhuisbed weggehaald, dat langer dan een jaar centrum van de wereld
hier was.
Achter zijn grote bureau gezeten, al die zaterdagskranten om me heen,
met hun supplementen en meningen, reflexen en beschouwingen; Erasmusprijswinnaars
die weten waarover ze het hebben, schrijvers die zich ermee bemoeien,
Max en Harry die willen emigreren, naar een niet-bestaand Verweggiestan,
die ver van mijn bed show, die er toch onder blijkt te liggen: de tijdbom
die tikt tussen pikkedonker en helbverlicht. Ach, lieve mensen. Alsof
Liefde - in al zijn/haar vormen niet het enig mogelijke antwoord is op
al die Ons Regerende Ongein.
We leven niet in een veilige wereld. Het is een waan van de dag te denken
dat het leven veilig is. The world cannot be made safe, not even by democracy.-
citeer ik uit het hoofd Norman Brown. Bewustzijn laat je weten dat elke
strijd om meer leven gaat, om de kwetsbaarheid van leven, om het altijd
zinloze geweld. Geweldloos leven. Voorbeelden genoeg. Ogen, tanden, zwaarden,
woorden.
Herstel gelegen in nieuwe woorden voor oude. Weg met dogma's, weg met
leven-voor-de-vorm, weg met de lipservice. Blijf zeggen, wat je te zeggen
hebt, maar laat de achterliggende gedachte er altijd een van Liefde zijn.
Ik ben wat voor me aan het uitrazen, op alweer een ander scherm; de l3,
bijna l4-jarige Bozar heeft hier op zijn bovenkamer met hoog puntdak een
keur aan moderne apparatuur, waarop ik mij u voorspoed, met aan de deur
naar zijn badkamer een mooie tijdtabel van boven naar beneden beschreven
in dat kleine beheerste handschrift, dat ik meen te herkennen. 'Die is
van Opa', zegt hij trots. Ín de onderduik geschreven.'zegt Edith
even later.
Ik ga het hierbij laten. Alles begrijpen is alles liefhebben. Waarom is
het zo moeilijk jezelf aan anderen, en omgekeerd, begrijpelijk te maken?
Please Lord, don't let me be misunderstood...
We blijven hier nog een dag; Edith heeft haar Ma uitgenodigd een paar
dagen bij ons in Amsterdam te komen logeren Ook zeer begrijpelijk, een
liefdesdaad. Simon V.
Ik had willen wachten (nooit een zin met ik beginnen) tot de familie weg was (de ooms en tantes Houtsmuller en Ringnalda), maar ze zijn er nog in het grote huis hiernaast en ze praten wat af; maar ik werd door Bozar geroepen en mocht hier achter zijn splinternieuwe scherm plaatsnemen om te laten weten, HOERA, dat we er allemaal nog zijn. Het was een sobere plechtigheid, geheel volgens de wens van de overledene; twee van zijn kleinkinderen strooiden rozenblaadjes over zijn kist, Laura zong een liedje op de wijs van het welbekende, Rosemary Thyme Sage, ik neurie even met Simon & Garfunkel en vanaf nu staan de vier dochters in de frontlinie en nemen samen de zorg op voor hun moeder.
It’s a long long way before the dawn; verzuchting uit duistere tijden. Kan kunst verlichten? Doet de ontroering er nog toe?
Ik grasduin in het boek van Govert Derix, Ayahuasca – een kritiek van de psychedelische rede (ja, op p.141 komt Kant op de proppen) en herken overeenkomsten tussen vroegere LSD-sceances en ayahuasca-ervaringen uit het Braziliaanse regenwoud .Voor burracheira leze men ‘gedeelde psychedelische ervaring’, de ‘high’; of ‘trance’, evt. ‘ónder invloed’..Voor ayahuasqueiro’s lees de gebruikers, de theedrinkers:
“Debatteren in burracheira is onder ayahuasqueiro’s een goede gewoonte.Uitpraten van meningsverschillen of nemen van belangrijke besluiten vindt doorgaans plaats madat in een sessie de sterkste effecten van de thee zijn weggeebd en de ayahuaqueiro’s zich in die wonderlijke staat van helderheid bevinden. Een van de mooiste en fundamenteelste ervaringen met ayahuasca is dat ze je in rechtstreeks contact brengt met wat we bij gebrek aan beter aanduiden als geweten (consciencia).In rechtstreeks contact met het geweten kunnen de peia’s [in het begrippenregister achterin aangeduid als peia: kwelling, heftige burracheira met schijnbaar negatieve lading, bad trip. SV] het sterkst zijn of de ontroering het grootst. Tijdens de burracheira valt aan het geweten niet te ontkomen.Het is een zuivere ervaring van het zijn van de dingen. Het is de sensatie van het zijn bij de dingen en soms zelfs het zijn van die dingen zelf.. De grens tussen denken en dingen vervaagt en valt weg en ethische argumentaties maken plaats voor een besef van waarheid, waarachtigheid of juistheid. Diep in onszelf weten we niet alleen wat goed voor ons is, we belichamen het ook.”
En zo is dat: ik kreeg op zo’n indringend moment, early in the sixties, te weten nooit meer iemand te moeten kwetsen, of het me altijd gelukt is me daaraan te houden weet ik niet, zo gaat ook het leven zonder (voor)oordelen eens mens soms moeilijk af. Maar opzettelijk kwetsen, nee. Zei de andersdenkende. Zo van: wat gij niet wilt, dat u geschiedt… In het boek van Derix ( De Arbeiderspers 2004, ISBN 90 295 1413 2 ) lees ik een bizonder passende uitspraak van Immanuel Kant, uit diens Kritiek van de zuivere rede: “Doe dat waardoor je waardig wordt gelukkig te zijn.””
Waar, of niet waar? De waarheid is een Ervaring. Simon Vinkenoog.
Het kostte mij geen
moeite de trip naar Londen af te zeggen; een sterfgeval is wel de grootste
force majeure, die er in het leven bestaat. Zelf hecht ik grote
waarde aan de uitspraak in een brief , die Kahlil Gibran op 14 oktober
1914, kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, aan zijn beschermvrouwe
Mary Haskell schreef:
"De geest van deze wereld is niet vrij van haar lichaam en zolang
het lichaam voor meer leven vecht, zal de geest doorvechten voor meer
leven, meer geest. Er is niet zoiets als strijd om de dood. Er is niets
op deze planeet dan de strijd om het Leven. Iedere fysieke of geestelijke
beweging, iedere golf van de zee en iedere gedachte of droom is een
strijd om meer leven." (Het is iets anders, om anderen van deze
gedachte de waarheid te doen inzien; maar dan: ieders sterven geschiedt
anders).
Gisteren schreef
Remco Campert onder het kopje 'Gemengde gevoelens' in zijn CaMu-column
op de voorpagina van de Volkskrant:
"'Over de doden niets dan goeds.' Dat is een stelregel waar
Theo van Gogh zich nooit aan gehouden heeft en ik denk dat ik hem zou
beledigen als ik nu aardige praatjes over hem hield. Jaren geleden waren
de joden zijn slachtoffer. Ik vind dat iemand die toen schreef 'wat
ruikt het hier naar caramel .. vandaag verbranden ze alleen suikerzieke
joden' niet als een held van de vrije meningsuiting de geschiedenis
in moet gaan."
In de brievenrubriek van de Volkskrant vandaag twee regels
van ene Jeanne Gaasbeek uit Hoogland: 'Remco Campert, bedankt voor de
'gemengde gevoelens'. Dank voor de aanhoudend zachte krachten.' Zelf
zei ik zojuist ook NEE tegen het aanbod van een radiojournaal, om als
Dichter des Vaderlands (ad interim & kandidaat) een gedicht over
Van Gogh te schrijven en voor te lezen.
Ik ben het volkomen met Remco Campert eens; Kees Fens is ook zeer aandoenlijk
in zijn rubriek 'In het voorbijgaan' vandaag: 'Er is geen treuren aan.'
En Marcel van Dam (wat haal je toch veel uit 1 krant; er zijn webloggers
die niets anders doen dan het nieuws becommentariëren; ik maak
zelf liever mijn eigen nieuws - dat doe ik mijn hele leven al) beklemtoont:
'De enige manier om fundamentalisten te verlichten is via onderwijs,
het goede voorbeeld en eindeloos geduld. Ongeveer het tegenovergestelde
van wat er nu gebeurt.'
Van groot belang acht ik in dit verband ook de uitspraken van Sadik
al-Azm, aan wie vandaag de Erasmusprijs wordt uitgereikt, samen met
de Iraanse vrijdenker AbdolKarim Soroush ('de Luther van de islam')
en de Marokkaanse feministe Fatema Mernissi.
Verslaggever Henk Müller laat de Syrische hoogleraar, die ook wel
'de Voltaire van de Arabische wereld' of de 'ketter uit Damascus' wordt
genoemd, ruimschoots aan het woord. 'De huidige islamitische beschaving
is geen partij voor het Westen. Het is ook helemaal geen levende beschaving,
maar een traditionalistisch, passief en folkloristisch geheel. De moslim
die denkt aan een echte botsing van beschavingen, droomt. Voor mij is
het volkomen onzinnig te denken dat de moslimwereld het Westen echt
kan uitdagen. Extremisten kunnen gebouwen aanvallen, mensen doden. Maar
de islamitische wereld is geen partij voor het Westen.'
Al-Azm was tijdens de Rushdie-affaire de enige Arabische publieke figuur
die de Britse schrijver openlijk verdedigde toen de Iraanse leider Khomeini
hem voor zijn boek De duivelsverzen per religieus decreet ter
dood veroordeelde. 'Ik ben bedreigd, maar wist op basis van islamitische
teksten aan te geven dat Rushdie helemaal niet alleen stond. Dat scheelt
een hoop ongemak.'
'Intellectuelen, schrijvers, dichters en kunstenaars leggen met hun
werk steeds weer hun vinger op het gevoelige punt van islam en moderniteit.
Dan barst er een affaire los, die in de Arabische wereld overigens meestal
niet met geweld gepaard gaat. Niet al te lang na de affaire zakt het
peil van de paniek en commotie weer terug naar het vroegere niveau.
De moord op een bekende filmmaker in Nederland lijkt mij een incident,
dat je ook niet per se als een historisch omslagpunt moet opvatten.'
Niemand dient het internationale moslimterrorisme te onderschatten,
waaraan voorlopig geen einde gaat komen; het is volgens Al-Azm 'een
middel van hopeloos gefrustreerde moslims om met geweld de impasse waarin
ze zijn geraakt te doorbreken. Liefst met één grote geweldadige
klap, net als Samson, die iedereen in zijn dood meesleurde. En als dat
niet kan door aanslagen of moorden om zoveel mogelijk angst en tweedracht
te zaaien. Uiteindelijk trekken deze expremisten volgens hem aan het
kortste eind.'
En ik kan niet blijven citeren uit dit interessante gesprek; hopelijk
komt de man ook elders aan het woord. Hier zijn laatste woorden over
de moslims en Arabieren, die volgens Al-azm de Hamlets van de 21ste
eeuw zijn (tragische, haast schizofrene mensen vol aarzelingen, wisselingen,
schommelingen en onzekerheid over wat te doen): 'Al-Azm zegt geen alomvattende
oplossing voor de problemen van de islamitische wereld te hebben. 'Maar
de erkenning door moslims dat de geschiedenis niet kan worden teruggedraaid,
kan het begin van genezing zijn. Daarnaast moeten religie en staat gescheiden
zijn en in de samenleving moet de islam privé-zaak worden.''Of
er nog hoop is voor de islamitische wereld? Met mijn verstand ben ik
pessimist, met mijn wil optimist."
En dat wil ik evenzeer,
zijn en blijven. Doen wat je wil. Fay ce que voudras. Do what thou wilt
shall be the whole of the Law. En gij zult niet doden, en wat heb ik
me geërgerd aan al die mensen dezer dagen voor de t.v., die zich
afvragen of ze nog wel in 'dit land' willen blijven. Nederland is toch
geen eiland? We maken toch deel van de grote wereld uit? Dan krijg je
wereldproblemen, jawel, in je eigen voor- en achtertuin.Laat je dat
door een ervaren globetrotter vertellen.
Ik houd hierover op; ik ga morgen naar de begrafenis in familiekring
van de man, die in het overlijdensbericht van het ministerie van Algemene
Zaken 'herinnerd wordt als scherpzinnig en loyaal en in het bijzonder
gewaardeerd om zijn onafhankelijke geest en zijn voortvarende stijl
van leidinggeven.'
Let it be, let it be... O, wat is het moeilijk NIET te oordelen... Simon
Vinkenoog
_______________________________________________________________________________________________
In zijn slaap
is vanochtend vroeg, om half drie, Derk Ringnalda overleden. Niet onverwacht;
meer dan een jaar na een operatie aan zijn slokdarm - waaraan voorafging
een gezamenlijke familie- reünie in Gozo (Malta) - heeft hij thuis
kunnen genieten van zijn vrouw Els, hun vier dochters, hun echtgenoten
en de vijf kleinkinderen: een hechte familieband zoals ik die in mijn
leven nooit gekend heb en waaraan ik mij voortdurend laafde, in dat mooie,
grote huis aan de Hogeweg in Den Haag, met grote tuin en uitzicht op de
waterpartij.
Hij zal in mijn herinnering blijven voortbestaan als een der meest integere
mensen in mijn leven; 9 augustus 1924 geboren in het toenmalige Formosa
(Taipeh, Taiwan) was hij van 1972 tot 1986 Secretaris-Generaal van het
Ministerie van Algemene Zaken, het kabinet van de Minister-President.
Hij heeft uit die school nooit geklapt, maar hield wel trouw met vier
dagbladen en abonnementen op Time en The Economist de
actualiteit bij.
Ik mis hem nu al: Edith is weer naar Den Haag; de afgelopen weken is er
uiteraard druk overleg gepleegd over de wijze waarop een en ander zou
dienen te verlopen: op zijn verzoek zou de begrafenis slechts door directe
familie worden bijgewoond.
Vaarwel sterke man, opgenomen in het Universum.
Over twee
geschriften had ik hier willen schrijven, nu even in het kort: na ruim
33 jaar houdt het literair magazine BZZLLETIN op te bestaan als tijdschrift.
Het nieuwste - tevens laatste - nummer, gewijd aan het thema Roes, met
als gastredacteur Hafid Bouazza, zal morgen donderdag 4 november tussen
18 en 19u worden gepresenteerd bij boekhandel Atheneum op het Spui in
Amsterdam. Korte verhalen, gedichten en roesbeschrijvingen, uit de werelditeratuur
geplukt, inclusief de teksten die Frits Müller en ik in Twen/Taboe
schreven over onze gemeenschappelijk LSD-experiment in 1961.
Bij Uitgeverij De Arbeiderspers verscheen deze maand van filosoof, schrijver
en ondernemer Govert Derix Ayahuasca. Een kritiek van de psychedelische
rede. Filosofisch avontuur in het Amazonegebied. Een bizondere aanrader;
ik hoop er op terug te kunnen komen. Vooralsnog, gegroet. Het mist. Ik
verwijs naar het gedicht van Kathleen Raine, in de link Bloemlezing op
deze website. The last secret within you. Simon Vinkenoog.
Allerzielen.
Een rouwdag; triest ochtendnieuws - Theo van Gogh doodgeschoten -
verbijstering is het woord. Robbie Vlasman helpt me zoeken naar een
lange e-mail, die in het Niets verdween, Edith is naar Den Haag omdat
de toestand van haar vader nu werkelijk verslechtert en zij haar moeder
wil bijstaan.
Met Theo van Gogh, die ik slechts zo nu en dan zag opduiken in het
Amsterdamse leven, maar wiens activiteiten uiteraard via de media
te volgen zijn, heb ik twee keer Een Prettig Gesprek gehad
(hij heeft er wel honderden gehouden; ik weet niet zeker of ze op
zijn website te zien zijn).
De eerste keer samen met zijn boezemvriend Theodoor Holman (zeer aangeslagen
stem op de televisie) voor scholieren in De Meervaart hier in Amsterdam,
hij noemde me bij die gelegenheid 'pathologisch optimist', de tweede
keer notabene samen in bed, het bed in de kamer waar ooit John Lennon
en Yoko One hun 'bed piece' terwille van de vrede hadden opgevoerd;
het Hilton Hotel heeft sindsdien die kamer als een soort schrijn ingericht,
met enkele memorabilia.
De cactus, bij die gelegenheid gekregen, is na zo'n vier, vijf jaar
nog steeds levend en wel op de tuin in Nieuwendam aan te treffen,
vreemd gegroeid weliswaar, en we hebben een van de uitsteeksels moeten
amputeren.
Vanavond de maandelijkse dichtersavond in Festina Lente;
the show must go on, de trams blijven rijden, en zelf ga ik kijken
hoe ik op de eigen webstek kan googlen; onder de link Kersvers
archief is een zoekmachine aangebracht, waardoor ik in eigen
huis kan gaan rondzien.
Nu geen zin meer nog iets naar buiten te brengen; CONTENT te over
- maar nu even niet.
Gegroet, kracht en liefde toegewenst. Simon Vinkenoog.
Allerheiligen, Vredesvuur
bij de Druïden (Samhain) en verjaardag van Rudy (Herman Rudolf)
Kousbroek, 75 jaar, en Aat Veldhoen, 70.
Arbeidsvitaminen: de gedichten die ik afgelopen zaterdag bij de opening
van de tentoonstelling Als woorden tekort schieten (grote levensmomenten
verbeeld door amateurkunstenaars) in het Museum voor Communicatie aan
de Zeestraat 82 in Den Haag mocht openen (te zien tot en met 6 maart
2005) zullen een dezer dagen bij de andere info over deze unieke expositie
op de website van het Museum worden opgenomen:
www.muscom.nl
Paul Klaui, in Den Haag opnieuw ontmoet, stuurt me per e-mail enkele
inspirerende sites. Aangezien ik toch al van plan was de Simon Surft-link
op te schonen en te vernieuwen, zijn ze zeer welkom - eerst effe zelf
checken!
Ja, en dan de topic van het jaar. Ik word echt niet wakker elke dag
met de gedachte: 'nu stapt de dichter des vaderlands-ad-interim zijn
bed uit...', ik mag zelfs zeggen dat ik er sommige dagen helemaal niet
aan denk, maar soms dient het zich weer aan.
Ik krijg een brief te beantwoorden van de Stichting Poetry International,
Rotterdam, 29 oktober 2004:
"Beste Simon Vinkenoog,
3 december verschijnt er een special rondom de verkiezingen voor de
Dichters des Vaderlands in het Cultureel Supplement van NRC Handelsblad.
In de afgelopen maanden publiceerde de krant gedichten van Nederlandse
dichters die in aanmerking zouden kunnen komen voor de eretitel.
In deze special zullen enkele dichters - sommigen voor het eerst, sommigen
nogmaals - de revue passeren. Hierbij willen we u vragen of u ermee
instemt dat uw naam hierin genoemd wordt. Als u genoemd wordt, betekent
het dat u kandidaat-Dichter-des-Vaderlands zult zijn. Informatie hierover
hebben we u al eerder toegestuurd, maar we zijn te allen tijde bereid
deze informatie nogmaals te sturen of telefonisch nadere toelichting
te geven.
Graag horen we spoedig uw reactie.
Met vriendelijke groet,
STICHTING POETRY INTERNATIONAL
(w.g.) Jan-Willem Anker
anker@poetry.nl."
Laat ik het antwoord
maar meteen geven:
Beste Jan-Willem Anker, laat de revue maar passeren! Ik heb er geen
enkel bezwaar tegen genoemd te worden als kandidaat-Dichter des Vaderlands.
Ik heb het waarnemerschap dit jaar met plezier vervuld en hoop 'de eretitel'
op eigen kracht te kunnen waar maken.
Allergisch voor conflicten koester ik het voornemen verre van polemieken
te blijven, wel hoop ik dat kiezers - en lezers van het CS van NRC
Handelsblad - ervan in kennis worden gesteld dat ik dit jaar een
website (www.simonvinkenoog.nl)
heb ingericht, die ik dagelijks ververs - met onder meer een link naar
de gedichten, in mijn ad-interim-functie geschreven. Mocht u dat kunnen
verwezenlijken, dan ben ik u daar bizonder dankbaar voor.
Met vriendelijke groeten, uw Simon Vinkenoog.
Zo, en nu het gebakken eitje, dat Edith me voorspiegelt. Prettige dag, mensen. Ga in vrede. Simon Vinkenoog.